Afbeelding
Johan van der Gun
ingezonden

(duurzame) Gebiedsontwikkeling in Schalkwijk??

25 juni 2020 om 12:13 Opinie

Wat een grote woorden staan er in de “Startnotitie Lekdijk 28” van de gemeente Houten en hoe minimaal is het besef vervolgens als het gaat om de waardering van het landschapsbeeld ter plaatse!

Op zeer weinig plaatsen in Nederland zijn ze nog aanwezig, de combinatie van een herenboerderij met daarnaast een keuterij. Lekdijk 28 en 30 is zo`n bijzondere plek.

Een keuterij was van oorsprong de behuizing van een keuterboer. Ze werden door boeren gebouwd die niet genoeg land hadden om van te leven en daarom ook nog als dagloner moesten werken bij boeren. Hun behuizing was klein en gemaakt van materialen die in de directe omgeving voorhanden waren, zoals hout, bakstenen en riet. Keuterboeren bestaan niet meer en hun keuterijen zijn in hoog tempo uit het landschap verdwenen. Ze zijn zeldzaam geworden en zeker de combinatie van keuterij met daarnaast een herenboerderij, waar de keuterboer in loondienst was en kon rekenen op de steun van de herenboer. Vaak liep er een pad rechtstreeks van de achterkant van de keuterij naar het erf van de boerderij.

Langs de Lekdijk op de nummers 28 en 30 zien we nog deze unieke verschijningsvorm van keuterij met herenboerderij. De herenboerderij Lekdijk 28 betreft een monumentale en landschapsbepalende langhuisboerderij met rietenkap gelegen op de oeverwal van de Lek. De boerderij is in 1881, gelijktijdig met de grote verbouwing van Fort Honswijk, gebouwd op de fundamenten van haar uit 1700 stammende voorganger. Naast de boerderij staat nog een in dezelfde stijl gebouwd bijgebouw. Dit is het zomerhuis van de boerderij, dat zomers diende als vast onderkomen voor het boerengezin, en gebruikelijk was voor herenboerderijen. De keuterij bestaat uit een eenvoudige stenen gebouw met rietenkap en daarnaast, geheel in stijl, enkele schuren gebouwd van materiaal wat in die tijd voorhanden was: golfplaten. Keuterij en herenboerderij met zomerhuis zijn vrijwel geheel authentiek.

 Keuterij en herenboerderij met zomerhuis zijn vrijwel geheel authentiek.

UNIEK LANDSCHAPSBEELD De gemeente Houten heeft het ondoordachte voorstel gedaan om juist op deze plaats op de oeverwal van de Lek een woonwijkje van elf riante woningen te gaan bouwen en om het hier aanwezige unieke landschapsbeeld verloren te laten gaan. Respectloos richting het landschap, en ook nog eens respectloos naar het aanwezige wereldse erfgoed van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Of betreft het hier een totaal gebrek aan kennis?

In de Startnotitie staat te lezen ,,Het schootsveld van het Werk aan de Groene Weg blijft daarom open. Dit betreft een zone van 300 meter ten oosten van het werk.” Deze afstand komt de gemeente kennelijk goed uit, maar heeft nauwelijks relatie met de verdedigende functie van het Werk aan de Groene Weg en het noodzakelijke vrije schootsveld. Daarnaast zijn delen van dit werk na de oorlog ontmanteld, zoals de tankgracht, en niet duidelijk is van waaraf die 300 meter wordt gerekend. 

In de Kringenwet van 1853 wordt een vrij aanwezig schootsveld opgelegd van 1000 meter, waarbij ten aanzien van nieuwe bebouwing drie zones worden onderscheiden met strenge bouwvoorschriften. In de kleine Kring tot 300 meter waren uitsluitend houten gebouwen toegestaan; deze konden in geval van oorlogsdreiging snel worden afgebroken c.q. afgebrand. In de midden kring mocht alleen de fundering van een gebouw uit steen bestaan en de rest uit hout. In de grote kring was een stenen bebouwing onder voorwaarden mogelijk met dien verstande dat in geval van oorlogsdreiging alle gebouwen, beplantingen en andere obstakels binnen alle kringen zonder vorm van proces konden worden geruimd, c.q. afgebroken. Juist de hoger gelegen gronden van de oeverwal aan de binnenzijde van de Lekdijk waren in onze regio voor de verdediging cruciaal, omdat ze buiten de reikwijdte van de inundatie vielen en de vijand hier makkelijk zou kunnen oprukken richting de verdedigingslinie. Daarnaast moest ook vanaf Werk aan het Spoel en Fort Everdingen een vrij schootveld worden gewaarborgd tot over de Lek.

In bijgevoegd kaartje staan schetsmatig de vuursectoren weergegeven van de steunpunten van het Werk aan de Groene Weg uit 1937. Hoezo 300 meter??

De conclusie kan niet anders zijn, dan dat nieuwbouw op deze plaats en in deze omvang hier volledig misplaatst is. Het zou op voorhand al moeten worden uitgesloten als we zorgvuldig en respectvol met ons landschap en zijn historische bebouwing willen omgaan.

Schalkwijk, Ir Johan van der Gun

Reactie: j.gun@tip.nl

Lees ook ons Premium-verhaal over hoe de raad aankijkt tegen deze plannen.

advertentie
advertentie