Adriaan van Oosterom met geldbuidel en maatbeker.
Adriaan van Oosterom met geldbuidel en maatbeker. Frank Magdelyns

Houten Toen: melkboer in Houten

7 augustus 2019 om 07:05 Mensen Houten Toen

HOUTEN 33 jaar lang reed Adriaan van Oosterom als melkboer door Houten. De eerste jaren gebeurde dat met pony en wagen, later met een winkelwagen. Hij kende iedereen en iedereen kende hem.


Frank Magdelyns


Het is 1962 als Van Oosterom op 16-jarige leeftijd het bedrijf van zijn vader overneemt. Die was al  sinds 1936 melkboer in het dorp. Het zijn lange dagen; 's ochtends vroeg komt de melkrijder met verse melk en daarna begint hij aan zijn ronde.

,,Ik kijk met plezier terug naar deze periode. Wanneer ik de straat in kwam liepen mensen naar buiten met een pan. Ik verkocht losse melk en met een maatbeker van 1 liter vulde ik deze. Soms wilden ze 5 liter of een halve liter. Ik had ook een 5 liter maatbeker." Terwijl hij zijn werk doet, worden er nieuwtjes uitgewisseld tussen de buren onderling en de melkboer. ,, Als er iets was gebeurd hoorde ik de hele dag hetzelfde verhaal. Mensen wilden hun verhaal kwijt. Als ik weg reed stonden de buren nog met elkaar te praten."

Elke dag verkoopt hij 200 liter melk, op zaterdag het dubbele. In totaal dus 1400 liter per week, goed voor 35 melkbussen. Twee dagen in de week op dinsdag en vrijdag verkoopt hij losse karnemelk. De klanten maken zelf gortepap en bloempap. Daarnaast zijn er andere producten zoals eieren, mayonaise, frisdrank en bier te koop.

WINTER EN ZOMER Het eerste jaar maakt Van Oosterom meteen de strengste winter van de eeuw mee. ,,We mochten toen één cent meer rekenen voor de literprijs van de melk. Dat bepaalde de overheid. Slechtweertoeslag. Je maakte ook langere dagen door de sneeuw. De pony kreeg stiften onder het hoefijzer, zodat het dier minder snel weggleed. Het was een mooie tijd. Ondanks de kou. Je wist niet beter." Zomers is het ook opletten. De melk stond in bussen op de wagen en werd niet gekoeld. ,,Daarom ging ik regelmatig terug naar huis om melk uit de koeling te halen. Je kon dan kleine hoeveelheden vervoeren."

De pony is er elke dag wanneer moet worden gereden. ,,Slechts één keer op zaterdag had hij een koliek. Het dier had te veel gegeten en zakte ineens in elkaar. Ik heb de kar naar huis geduwd en de pony ook naar huis gebracht. Daarna ben ik op de fiets de laatste melk gaan rondbrengen. Maandag was de pony hersteld en liep hij weer voor de kar."

Wanneer Van Oosterom klaar is met de wijk, gaat de pony het weiland in. Na het avondeten sorteert hij de flessen en worden eventueel reparaties uitgevoerd. Daarvoor kan hij altijd terecht bij andere dorpsgenoten. ,,Als het tuig kapot was hielp schoenmaker Van Soest altijd. Als er iets aan het ijzerwerk voor de hoeven van de pony moest gebeuren stond smid Hoogendoorn klaar. We hielpen elkaar." Daarnaast volgde hij opleidingen, zoals de middenstandsdiploma en papieren voor de melk- en zuiveldetailhandel. In 1968 sterft de pony. Van Oosterom koopt een wagen op benzine. Dat noemt hij een ijzeren hond.

VERANDERINGEN Houten kende meer melkboeren in die tijd. Een melkboer rijdt in het Vlierplan, maar Van Oosterom en melkboer Boekhout rijden in dezelfde straten. ,,Rond 1970 sprak ik met Boekhout af om de straten te verdelen. De mensen hadden daar begrip voor. Ik reed daarna vooral rond het huidige Oude Dorp." Tegelijkertijd voert de fabriek de melkfles in en wordt er gestopt met losse melk. De maatbeker is niet meer nodig. Op zondag is er ook werk. Dan maakt Van Oosterom de nota's in orde. ,,Alles werd opgeschreven en slechts een enkeling betaalde direct. Ik zocht het op zondag uit en maandag werd er dan betaald door de klanten. In 1975 spreken Boekhout en ik met elkaar af om voortaan over te gaan tot direct te betalen. Alleen bedrijven konden nog op rekening kopen."

Naast het werk is er ook tijd voor hobby, zoals bij de fanfare op maandag of dinsdagavond. Maar echt vrij is hij niet, want ook aan huis komen de dorpelingen langs. ,,Als iemand iets nodig had, dan gaf je hem dat gewoon. Dat was nooit een probleem. Ook op zondag niet. Een keer kwam iemand op 23.00 uur nog een krat bier halen, omdat dit tijdens een feest op was geraakt."

In 1978 koopt Van Oosterom een Ford-bus en in 1980 een winkelwagen. Er komen steeds meer bijproducten, zoals jam. Maar de flessen met melk blijven zijn hoofdproduct. Concurrentie van de lokale kruideniers heeft Van Oosterom niet. ,,Die verkochten geen melk. Pas met de komst van de zelfbedieningszaken werd er melk verkocht, maar dat was nog steeds geen grote concurrentie."
In 1995 wordt het huis van Van Oosterom opgekocht door de gemeente voor de bouw van de wijk De Erven. Bovendien stopt de melkfabriek met de levering van flessen. ,,Ik besloot toen ermee te stoppen. De melkfles was altijd de basis geweest van mijn winkel. De klanten waren er nog steeds, maar die konden ook bij de supermarkt terecht."

 

De ijzeren hond
Met de pony voor de wagen
advertentie
advertentie