Houten in de middeleeuwen, nieuwe tentoonstelling in het Oude Station van Houten

HOUTEN Op de zolder van het Oude Station wordt duidelijk nog hard gewerkt aan de tentoonstelling ‘Kastelen, kruiken en kloostermoppen’ die vanaf 4 juni te zien zal zijn. Een man voor een open vitrine is zorgvuldig oude voorwerpen aan het rangschikken en de grote tafel in het midden van de ruimte ligt bezaaid met paperassen en flyers. Toch ziet het er al met al behoorlijk af uit.

door Queenie Scholtes

,,Daar kom ik zo op”, zegt Pieter Frederiks van het Archeologische werkgroep Leen de Keijzer, op de vraag wat kloostermoppen eigenlijk zijn. ,,Dit is de kern van de tentoonstelling.” Hij staat voor de vitrine met afbeeldingen en informatie over kastelen en versterkte boerderijen. Dat zijn boerderijen van rijkere boeren die hun boerderij veiliger en prestigieuzer konden maken, legt Frederiks uit. ,,In dit gebied stonden rond 1350 maar liefst twaalf kastelen en versterkte boerderijen.” Inmiddels is het meeste verdwenen, hoewel er zeker nog restanten te bewonderen zijn. De ronde hoektoren van kasteel Schonauwen bijvoorbeeld, of de woontoren van kasteel Vuylcoop.

Het is opvallend dat er in een relatief klein gebied zoveel kastelen en versterkte boerderijen stonden, maar Frederiks heeft daar wel een idee over. ,,De bisschop van Utrecht was een machtig man die zijn positie wilde verstevigen. Hij ging onder meer over het gebied rondom Houten en we denken dat dit een bufferzone was tussen de machtige graven van Holland en het ambitieuze Gelre.”

MUIZENPOT Nieuw op deze tentoonstelling zijn de QR-codes waar mensen meer informatie kunnen vinden of verhalen kunnen horen. Oud zijn de verschillende voorwerpen die er te zien zijn, waarvan veel uit Houten. Andere vondsten zijn in bruikleen van musea en het Provinciaal Archeologisch depot Utrecht. ,,Kijk, dit is een muizenpot”, vertelt Frederiks enthousiast. ,,Vroeger hadden boeren veel last van muizen. Ze groeven dan een grote pot in de grond, stopten er wat eten in om ze te lokken en als de muizen erin vielen, konden ze er niet meer uit.”

IN DE HEMEL Trots kijkt Frederiks naar een nagemaakte middeleeuwse keuken. ,,Alles is er. Een maalsteen, een spit, een vetvanger, prachtige haardstenen. Het enige dat ontbreekt, is de geur”, lacht hij. Op de vraag wat hij een van de meest waardevolle stukken vindt, kan hij niet kiezen. ,,Het is voor mij allemaal even mooi.” Dat komt omdat de vondsten voor hem gevoelswaarde hebben. ,,Ik was erbij toen we bijvoorbeeld dat ene muntje vonden. Dat gevoel is geweldig, alsof je in de hemel bent”, lacht Frederiks.

Blijft de vraag wat kloostermoppen zijn. Frederiks glimlacht, draait zich naar de middeleeuwse keuken en pakt twee grote grillig gevormde bakstenen op. ,,Dit zijn kloostermoppen. Ze heten zo, omdat het verhaal gaat dat monniken de eerste waren die ze maakten. We hebben dus kastelen, kruiken,” zegt hij wijzend naar een rijtje kruiken, ,,en kloostermoppen.”

De tentoonstelling ‘Kastelen, Kruiken en Kloostermoppen, Houten in de middeleeuwen’ is vanaf 4 juni te zien in het Oude Station in Houten.