Opmars elektrische fietsen zorgt voor extra drukte en risico’s

HOUTEN De elektrische fiets en speed pedelec, de snellere broer van de e-bike, zijn aan een opmars bezig. Het zorgt voor meer drukte op de weg, wat het risico op ongelukken vergroot. ‘Wisselwerking’ is volgens de ANWB het sleutelwoord.

,,Elektrisch fietsen is cool geworden”, zegt BOVAG-woordvoerder Paul de Waal. Waar ondersteund fietsen een aantal jaar geleden nog een stoffig imago had, zag de brancheorganisatie het afgelopen jaar een ware run op e-bikes ontstaan. Ook het coronavirus speelde daarin een rol. “Mensen gingen op zoek naar een alternatief voor het openbaar vervoer.”

In totaal werden er vorig jaar 547.000 e-bikes verkocht, ruim 30 procent meer dan in 2019. ,,Je hebt elektrische bakfietsen, maar ook mountainbikes en stadsfietsen”, somt De Waal op. ,,De e-bike wordt in de volle breedte omarmd.”

Het geldt ook voor de speed pedelec of speedbike. Die is te vergelijken met een e-bike, alleen kan eerstgenoemde een stuk sneller. Waar de e-bike begrensd is op 25 kilometer per uur, kan de speed pedelec bijna het dubbele aantikken. Gebruikers moeten daarom een helm dragen en worden gezien als bromfietsers. Net als deze rijwielen moeten speedbikes binnen de bebouwde kom op de normale rijbaan, maar ze mogen ook op de fietspaden rijden.

Het is belangrijk dat er een wisselwerking is in het verkeer

Het aantal speed pedelec-eigenaren nam de afgelopen jaren toe. Op 1 juli 2019 waren dit er in Nederland 17.196. Een jaar later waren dat er al 21.144, een toename van ruim 18 procent.

GEVEN EN NEMEN Ook in de provincie Utrecht zijn steeds meer van dit soort rijwielen op de weg te zien. Waar er in 2019 gemiddeld nog 142 speed pedelecs per 100.000 inwoners waren geregistreerd, waren dat er in 2020 al 176. In de gemeente Houten reden er vorig jaar 142 van dit soort rijwielen op de weg.

BOVAG: ,,De e-bike wordt in de volle breedte omarmd

ANWB-woordvoerder Markus van Tol noemt de speed pedelec een “interessant vervoermiddel”, maar voorziet tegelijkertijd meer drukte op de wegen, wat het risico op ongevallen vergroot. In Nederland vielen in 2020 in totaal 610 verkeersdoden te betreuren. Daarvan reden er 33 op een snor- of bromfiets, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek. Tot deze categorie behoort ook de speed pedelec. Hoeveel van deze weggebruikers bij de dodelijke ongevallen betrokken waren, is niet bekend.

Het probleem met de speed pedelecs is volgens de ANWB dat ze op de rijbaan een lagere snelheid behalen dan auto’s, wat tot gevaarlijke situaties kan leiden. ,,Het is belangrijk dat er op de rijbaan dan een wisselwerking is tussen auto’s en speed pedelecs”, zegt Van Tol. “Het is geven en nemen in het verkeer, bestuurders moeten rekening houden met elkaar.”

PIJL UIT DE BOOG Op het fietspad, waar speedbikes ook mogen rijden, komen zij de e-bike dan weer tegen. Deze elektrische fietsen zijn de afgelopen jaren slimmer en daardoor veiliger geworden, stelt De Waal van BOVAG. “De eerste generatie begon direct heel hard met helpen. Je schoot als een pijl uit een boog. Nu gaat dat veel geleidelijker, je krijgt een subtiel zetje in de rug.”

De extra drukte op de fietspaden in vooral de steden vormt mogelijk wel een risico, denkt Van Tol van de ANWB. De wielrijdersbond pleit in het programma Verkeer in de Stad daarom voor een andere inrichting van het stadsverkeer. “Denk aan bredere fietspaden en een scheiding van verkeerssoorten in langzamere gebieden”, zegt Van Tol. “Daardoor functioneert de stad ook beter.”

De e-bike versus de speed pedelec: wat zijn de verschillen?

Op het eerste oog lijken e-bikes en speed pedelecs vrij veel op elkaar, maar toch verschillen de twee soorten rijwielen nog wel op een aantal punten. Hieronder volgen de grootste en belangrijkste verschillen.
- Een e-bike (of ‘gewone’ elektrische fiets) mag maximaal 25 kilometer per uur rijden, een speed pedelec (of speedbike) mag tot 45 kilometer per uur op de rijbaan rijden. Op fietspaden binnen de bebouwde kom mag je maximaal 30 kilometer per uur en buiten de bebouwde kom mag je 40 kilometer per uur.
- Omdat speed pedelecs zulke snelheden kunnen behalen, moeten ze voorzien zijn van een geel kentekenplaatje. Vanwege deze registratieplicht is duidelijk hoeveel er per gemeente rondrijden. E-bikes hebben - net als gewone fietsen - geen nummerplaatje nodig.
- Een e-bike wordt meestal gebruikt voor korte woon-werkafstanden of voor recreatief gebruik. Een speed pedelec kan worden gebruikt om langere afstanden naar werk tot circa 50 kilometer te overbruggen, aldus de ANWB.
- Op een e-bike is het niet verplicht om een helm te dragen, op een speed pedelec is dat wel verplicht. Ook moet de speedbike een achteruitkijkspiegel hebben.