Jubileum Sporthal Schalkwijk: 'Die houten vloer ligt er nog steeds'

SCHALKWIJK Vijftig jaar geleden kon er voor het eerst gesport worden in de Sporthal Schalkwijk, die mede dankzij zoveel dorpse gedrevenheid is gerealiseerd. Een goed moment om even terug te blikken met betrokkenen van het eerste uur. Co Baas: ,,Het mooie is: we noemen het een sporthal, maar eigenlijk is het gewoon een gymzaal.''

door Tanja Vlieger

HOE HET BEGON We gaan terug naar het jaar 1966. Gemeente Schalkwijk was net opgenomen in de gemeente Houten en er was een dringende behoefte aan een plek in het dorp om binnen te kunnen sporten. Natuurlijk was er Het Gebouw, maar dat richtte zich meer en meer op feesten en partijen, en voldeed volgens de overheid niet meer als plek waar kinderen mochten gymmen. Dat ging met name Piet Kool aan het hart. Dus vormde hij met enkele andere betrokkenen, waaronder Co Uytewaal, de Sportraad, met als doel: het realiseren van een plek om binnen te kunnen sporten.

In die jaren was de KPJ (Katholieke Plattelands Jongeren) erg groot, ook in Schalkwijk. De KPJ organiseerde van alles, van atletiekwedstrijden tot culturele dagen. Volleybal viel in Schalkwijk het meest in de smaak, met een Kersttoernooi en een Paastoernooi, waarvoor de jeugd graag wilde trainen. ,,Want ja, als Schalkwijk ergens aan mee doet, dan wil het winnen," vertellen Co Baas en Wim Vulto, beiden destijds lid van de KPJ. Tegenwoordig is Wim voorzitter van het bestuur van Stichting Sporthal, en Co secretaris.   

DUURZAAM ONTWERP Er bleek dus in die tijd een behoorlijk draagvlak te zijn voor een eigen sporthal. Gemeente Houten wilde dat die hal tussen Schalkwijk en Houten in zou komen te liggen, naast het zwembad De Trip, aan de Houtense kant van het kanaal. Maar Schalkwijk maakte zich op voor een eigen hal. De school had niet meer dan een gymzaal nodig, maar de Sportraad wilde het plafond nog twee meter hoger, zodat er officieel gevolleybald kon worden. Co Baas: ,,Anders kon de zaal ook niet verhuurd worden aan de KPJ."

In de ontwerpfase werd rekening gehouden met meerdere sporten. Co Uytewaal: ,,Ik weet nog dat we erg hebben geworsteld met de keuze van de vloer." Gymzalen hadden altijd houten vloeren in die tijd. Voor andere sporten was een kunststof vloer misschien een logischere keus geweest. Wim Vulto: ,,Die houten vloer wordt door ons nog steeds geschuurd en gelakt, en van alle strepen voorzien." Co Uytewaal: ,,Dat is fijn. Duurzaamheid was destijds ook de doorslaggevende factor."

Mede dankzij toegewijde sporthalbeheerders als Mien Verweij, ligt de vloer er nog zo mooi bij. Co Baas: ,,De vloer was heilig! Daar mocht je niet met je schoenen op lopen, mevrouw Verweij trok je aan je haren uit de zaal als je dat wel deed. Dan moest je slofjes om je schoenen doen, die lagen in grote dozen naast de deur. Ze had ze volgens mij zelfgemaakt, met elastiek. Geen mens wilde dat natuurlijk, want het zag er niet uit. En het was nog glad ook!" Nog steeds mag je niet met je schoenen van buiten of sportschoenen met donkere zolen in de zaal.

PIET EN PIET Het is niet te bevatten hoe veel Piet Kool voor de sporthal heeft betekend. Deze drijvende kracht achter het plan, zat in de gemeenteraad en had connecties bij de KVP in Den Haag, maar ook in het lokale kerkbestuur, waardoor de juiste stukken grond voor een symbolisch bedrag ter beschikking werden gesteld. Hij wist het enthousiasme van de Schalkwijkse KPJ mee te krijgen, onder andere bij het bouwrijp maken van het terrein. Trottoirtegels stapelen, rioolgeulen graven, alles om maar de arbeidskosten te drukken. En ook voor de inzameling van geld bleek Piet Kool keer op keer een enorme motivator te zijn. Dertig jaar lang is hij penningmeester geweest, tot hij in 1996 vanwege gezondheidsredenen moest stoppen. In 2007 is hij overleden.

De andere Piet die van onschatbare waarde is geweest voor Sporthal Schalkwijk, is Piet van Paassen. De veearts van het dorp nam vanaf het begin de voorzittersrol op zich. Waar Piet Kool streng in de leer kon zijn, was Piet van Paassen een man met betere sociale vaardigheden. Daardoor kreeg hij ook veel voor elkaar. Co Baas: ,,Hij kwam altijd met een stapel papieren op de vergadering, best chaotisch. Hij bereidde nooit wat voor, maar leidde dan aan de hand van de notulen van de vorige keer de vergadering." Hij kon goed improviseren. Piet van Paassen heeft wel eens aan Co Baas gevraagd: ,,Zal ik ermee ophouden? Plaatsmaken voor de jeugd?" Co Baas: ,,Dan adviseerde ik: zolang jij het leuk vindt, moet je het blijven doen." Piet van Paassen is voorzitter geweest tot zijn overlijden in 2015.

OVERGEBLEVEN Co Uytewaal is vanaf het begin tot 1978 secretaris geweest van het bestuur van Stichting Sporthal. Hij deed mee vanuit een zekere betrokkenheid bij het dorp, want sporten interesseerde hem niet zo. Co Uytewaal: ,,Het Schalkwijks gevoel was toen zo verschrikkelijk sterk. Meer nog dan nu. Je werd gevraagd en dan werd er het een en ander van je verwacht."

Het jubileum dat op stapel staat, zet de 85-jarige Uytewaal aan het denken: ,,De mensen waarmee ik in het sporthalbestuur heb gezeten, en de mensen waarmee ik in de Oranjevereniging zat, die zijn allemaal weg. Ik ben een van de weinigen die nog over is. Misschien zelfs wel de enige."

Maar de 102 jaar oude Henk Baas is er ook nog. Co Baas: ,,Vergeleken bij mijn vader lijk jij wel een snotjong!" Henk Baas was op zijn beurt de drijvende kracht achter zwembad de Trip, hij hield enorm van zwemmen. Maar ook voor de sporthal heeft hij zich ingezet. Zo zat hij in de eerste jaren in de Raad van Acht van de carnavalsvereniging. Co Baas: ,,En mijn pa was helemaal geen feestneus!" Maar ja, het doel heiligt de middelen: er moest geld ingezameld worden. C.V. De Platneuzen is ontstaan om geld in te zamelen voor de sporthal.

GELD Co Uytewaal: ,,We hadden toestemming van de gemeente om een onderhandse lening af te sluiten op voorwaarde dat we zelf 10% van de totale kosten van 2 ton bij elkaar wisten te verzamelen. 20.000 gulden was een immens groot bedrag in die tijd."

Ze begonnen vol goede moed met een 'twintigweekse guldenactie'. Jongelui gingen wekelijks langs de deuren om één gulden op te halen. Co Baas: ,,Mijn wijk was de Lagedijk." Twintig weken lang.

Een andere actie was de loterij. Een envelop met lot kostte 5 gulden en de koper zag meteen of hij prijs had. Al gauw ontdekten de Schalkwijkers dat je met het organiseren van dansavonden en feesten ook geld kon verdienen, zo ontstond de carnavalsvereniging.

Diepe dalen heeft die zoektocht naar 20.000 gulden gekend. Het werd letterlijk met dubbeltjes en kwartjes bij elkaar geschraapt. Wim Vulto: ,,Eigenlijk kon het niet, maar Piet Kool was heel vasthoudend. Een echte terriër." Af en toe was er een opleving, bijvoorbeeld toen de Rabobank ineens 1000 gulden gaf, op een moment dat iedereen dacht: het gaat niet goed, we halen het nooit. Co Baas: ,,Maar toen kregen we toch weer hoop."

OUD PAPIER Piet Kool nam in die jaren het initiatief tot het inzamelen van oud papier en glas. Boeren met hun wagens, de bedrijven van Vulto en Kool met vrachtwagens. Het hele dorp deed mee. Eén keer per maand op zaterdag werd het met hulp van vele vrijwilligers opgehaald, een systeem dat tot enkele jaren terug ongewijzigd bleef. Co Baas: ,,In Houten hadden ze de blauwe kliko al veel eerder, Schalkwijk hield vast aan de boerenwagens." Tot het vanuit arbotechnisch oogpunt niet meer mocht van de gemeente. Die voelde zich deels verantwoordelijk, omdat ze de opbrengst aanvulden als de kiloprijs van papier wel erg laag was. Maar ook al heeft Schalkwijk nu ook kliko's, het oud papier wordt nog steeds opgehaald door vrijwilligers en de opbrengst gaat naar verschillende verenigingen in het dorp.

BESTUURSKWESTIES Al vanaf het begin zijn alle belanghebbenden vertegenwoordigd in het bestuur van Stichting Sporthal. De St. Michielschool, volleybalvereniging Taurus, de voetbalvereniging, de ESTA, de katholieken en ook de protestanten. Co Uytewaal: ,,Er was destijds nog een soort standenmaatschappij, dus je moest de protestanten erbij hebben." In het overwegend katholieke dorp was de ruimdenkende dominee Van Wakeren een goede aanwinst voor het bestuur. Co Uytewaal: ,,Een heel markante man." Hij was zendeling geweest in Indonesië en volleybalde ook.

Wim Vulto heeft drie jaar geleden Piet van Paassen opgevolgd als voorzitter, en Co Baas is al sinds 1980 secretaris. Co Baas: ,,Eigenlijk is er een veel te groot bestuur voor de werklast die er is, behalve de laatste drie jaar, want er zijn wat verbouwingen geweest en er moest een nieuwe beheerder worden gezocht."

SCHOON Als alles zo lang bij het oude blijft omdat het nu eenmaal werkt, ontdek je pas wat je mist als het er niet meer is. Zo deed Toos van der Linden 40 jaar lang de schoonmaak. Wim Vulto: ,,Dat ging geruisloos door. Die wist precies wat ze moest doen, het bestuur was tevreden. Ze woonde hier op het dorp." Co Baas: ,,Ze had de klus zelfs voor schooltijd al geklaard!" Wim Vulto: ,,Maar Toos werd op een keer 65 en kondigde aan dat ze ermee wilde stoppen."

De zoektocht naar een opvolger heeft heel wat voeten in aarde gehad. De mentaliteit nu is anders. Niemand heeft tijd. En iemand van buiten, voelt de dorpse betrokkenheid niet. Wim Vulto: ,,Maar gelukkig wordt de schoonmaak nu gedaan door een Schalkwijks bedrijf: Domcity."

VAN ALLE SPORTEN THUIS Tegenwoordig kun je voor heel wat verschillende sporten, inclusief voetbal en tennis, terecht op Sportpark Blokhoven, maar dat is niet altijd zo geweest. De sporthal was 50 jaar geleden het begin. Co Baas: ,,Toen de sporthal werd gebouwd, was al wel duidelijk dat de andere sportvelden zouden volgen." Daarom zijn er extra kleedkamers gebouwd aan de achterkant, die je van buitenaf kunt bereiken. De voetbalvereniging voetbalde eerst nog op een weiland van De Wit bij Het Wapen van Schalkwijk, maar zij waren ook wel toe aan een eigen plek. Wim Vulto: ,,En op de plek waar nu Tennisvereniging SET zit, was eerst een handbalveld. Maar dat bloedde dood."

De voetbalvereniging heeft zelf in 1974/1975 de kantine gebouwd, boven op een uitbouw (de judozaal) van de sporthal. Omdat de kantine nog niet meteen over een dakterras beschikte (dat is weer boven een latere uitbouw gebouwd), moest er een deur komen tussen kantine en het balkon van de sporthal, zo ontstond er een vluchtroute in geval van nood. Die branddeur is nu niet meer noodzakelijk, maar wel makkelijk in de winter als de jeugd binnen voetbalt, en via die deur naar de eigen kantine kan. Wim Vulto: ,,Jeugdzaalvoetbal is echt een begrip in januari en februari. Het balkon staat dan altijd vol met ouders."

Grote kans dat die ouders als kind al hebben gegymd of later hebben gesport in de Schalkwijkse sporthal. Op zondag 15 september wordt het 50-jarig bestaan van Sporthal Schalkwijk voor alle generaties gevierd. Tussen 12:00 en 16:00 uur is het sportieve deel, daarna wordt er geborreld. Van harte welkom!