Boer Joris van der Worp uit Tull en ‘t Waal heeft primeur met een bijzonder gewas

TULL EN ‘T WAAL In Tull en ‘t Waal heeft er voor de eerste maal in de provincie Utrecht een oogst plaats gevonden van vezelgewassen die als grondstof dienen voor de productie van biobased bouwmaterialen. Vanwege het succes van dit pilot-project, waaraan diverse Houtense ondernemers geparticipeerd hebben, werd vorige week een oogstfeest gehouden.

door Richard Thoolen

Het oogstfeest werd gehouden op de boerderij en grond van bioboer Joris van der Worp. Als de eerste boer in deze contreien heeft hij een groot deel van zijn grond ingezaaid met vezelgewassen als hennep en sorghum. Wat heeft hem hiertoe aangezet? Joris: ,,Ik ben maatschappelijk betrokken en wil dingen doen met een positieve impact voor de wereld. Ik zie een grote potentie in het gebruik van vezelgewassen en wil daar graag een bijdrage aan leveren.” Het idee om om te schakelen werd van der Worp aangereikt door familielid Jan van der Worp. Jan: ,,Ik werd op een dag aangesproken door Luc en Wout de Wit die zich al meer dan 15 jaar bezig houden met wereld verbeterende projecten. Ik werd enthousiast van hun plannen. Wat zou het mooi zijn als ze dat voor elkaar konden krijgen. Daar wilde ik wel aan bijdragen.”

BOUWBOEREN

Luc en Wout de Wit hebben in 2021 het bedrijf Bouwboeren opgericht. Zij gaan er van uit dat veel problemen waar we mee te maken hebben een gemeenschappelijke basis hebben. Luc: ,,Onze samenleving drijft voor het grootste deel op het gebruik van aardolie en daarvan gefabriceerde producten. Deze fossiele grondstoffen zijn niet alleen eindig, maar ze hebben ons ook afhankelijk gemaakt van landen als Saoedi-Arabië en Rusland. Als om wat voor reden dan ook de toelevering minder wordt, ontstaat er schaarste en schieten de prijzen omhoog. Als je bedenkt dat er voor het vervoer van producten fossiele brandstoffen benodigd zijn en de vervoerskosten verrekend moeten worden in de kostprijs, dan begrijp je dat producten die van ver moeten komen steeds duurder moeten worden.” Wout: ,,Als mensheid staan we op een belangrijk kruispunt. Blijven we fossiele grondstoffen consumeren van overzee? Vervuilen en putten we onze aarde uit? Of schakelen we over naar een volledig natuurlijk alternatief vanuit de eigen regio?”

LOKAAL PRODUCEREN

Het idee om grondstoffen lokaal te produceren ligt als oplossing voor de hand. Toch blijkt dat in de praktijk een hele uitdaging. Luc: ,,Omschakelen naar een ander product om te telen is niet iets dat boeren zomaar doen. Natuurlijk hebben we goede argumenten waarom het goed is om te doen: er is een grote afzetmarkt voor vezelrijke gewassen. Er kunnen meer dan 50.000 producten van gemaakt worden. Vezelrijke gewassen nemen tot 4 keer meer CO₂ en stikstof op in vergelijking met een traditioneel bos en groeien 20-30x sneller dan bomen. We herstellen landschappen en bodems en geven de biodiversiteit en omgevingskwaliteit een boost. Boeren zijn wel geïnteresseerd maar willen niet al te veel risico nemen: eerst zien, dan geloven.” Wout: ,,Natuurlijk willen we de boeren ook een verdienmodel bieden. Daarom zijn we zo blij met de teelt en de oogst van hennep en sorghum bij Joris. Want voor deze oogst hebben we al een nuttige bestemming. Zo kunnen we laten zien dat het niet alleen rendeert, maar ook heilzaam is voor mens en natuur.”

GEHELE KETEN

Om de gehele keten van teelt tot en met de verwerking van vezelgewassen te kunnen verzorgen is in april 2023 het Houtense bedrijf ‘de BioBased factory’ opzet. Naast Luc en Wout de Wit hebben zich ook Patrick Willemse uit Schalkwijk en Andries Vlot van TSN Groen aangesloten. In eigen beheer wordt een verwerkingsmachine ontwikkeld die de oogst opwerkt naar een drietal fracties: vezels, houtachtige delen en groene microvezels. Deze kunnen worden ingezet in de bouw, industrie en logistiek. Wout: ,,Veelbelovend zijn de toepassingen in de bouw. Huizen die gebouwd zijn met componenten uit vezelgewassen hebben een hoge isolatiewaarde. Zorgen warmtepompen, zonnepanelen en windmolens voor de opwekking van energie, biobased bouwen zorgt voor een lage footprint en behoud van energie.”

PRIMEUR

Boer Joris van der Worp uit Tull en ‘t Waal heeft de primeur en wil graag als voorbeeld dienen voor andere boeren. Wie meer wil weten over de teelt van vezelgewassen (waaronder vezelhennep, sorghum, zonnekroon en olifantsgras) en de toepassingen in de bouw wordt verwezen naar bouwboeren.nl.