Een grote groene woestijn

HOUTEN Hoe gaat het met de bijen in onze regio? Bijen vormen een onmisbaar onderdeel van onze voedselketen. Hoe kunnen we deze nijvere beestjes helpen hun belangrijke taken te vervullen? Bijenhouders Ronald Verbeek en Roel Eijgenraam gaan in op problemen en vragen uw hulp.

door Richard Thoolen

Over de hele wereld hebben bijen het moeilijk. Hun aantal is schrikbarend afgenomen. Ook in Nederland is de positie van de bij zorgwekkend. Het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft onderzoek laten uitvoeren en de resultaten vastgelegd in de Rode Lijst. Van de 359 bij ons bekende soorten zijn er 46 geheel verdwenen en 135 soorten dreigen te verdwijnen. Zijn er straks dan misschien helemaal geen bijen meer?

Ronald Verbeek en Roel Eijgenraam zijn actieve leden van de bijenhoudersvereniging Kromme Rijn, Lek en IJssel. Zij zetten zich in de hele regio in voor het behoud van bijen.

BIJLANGRIJK Verbeek: ,,Wij zijn afhankelijk van de bijen: zonder bijen, geen mensen. Bijen zorgen voor de bestuiving van bomen en planten waar de mens voor 80% van afhankelijk is voor zijn voedsel. Zonder bijen is er geen koffie, zijn er geen peren, geen appels, geen aardbeien en geen kersen. Er valt voor fruitboeren dan niets meer te plukken. Het is belangrijk dat wij bijdragen aan het behoud van de bij, in ons eigen belang."

WILDE BIJEN Verbeek: ,,Mensen denken bij bijen meestal aan de bekende honingbijen. Maar daar maken wij ons eigenlijk minder zorgen om. Het is waar dat honingbijen nauwelijks meer in het wild voorkomen, maar we zijn ze steeds meer gaan houden als huisdier. Ook de beroepsimker komt nauwelijks meer voor, maar steeds meer mensen zijn gaan imkeren als bijbaan."
Eijgenraam: ,,Bij onze bijenhoudersvereniging zijn meer dan 80 imkers aangesloten. Deze houden meer dan 400 kasten, wat met een gemiddelde van 35.000 bijen per kast neerkomt op 14 miljoen bijen in onze regio." Verbeek: ,,Onze zorg zit voornamelijk bij de in het wild levende bijen die veelal solitair leven. En het zijn met name deze in het wild levende bijen die aan het uitsterven zijn."

INZICHT Er zijn vele oorzaken bekend die bijdragen aan de teloorgang van de wilde bijen, maar daar willen de heren niet al te diep op ingaan. Verbeek: ,,Natuurlijk spelen insecticiden, parasieten, virussen en schimmels een rol, maar wij willen meer in oplossingen denken. Oplossingen ontstaan als mensen zich meer bewust worden van de problematiek, mee gaan denken en actie ondernemen. Het enige dat daar voor nodig is, is dat men de wereld bekijkt vanuit de ogen van een bij. En wat ziet een bij? Een bij ziet in zijn omgeving door de mens gecultiveerde natuur. Al die weilanden zien er wel groen uit, maar er is voor een bij niets te eten: voor hem is het één grote groene woestijn. Of de bij ziet gedurende enkele weken een overvloed aan eten, maar daarna is alles opeens weg en gaat hij dood van de honger. Dat is te wijten aan monoculturen en het verdwijnen van de biodiversiteit."

PROBLEEM Eijgenraam: ,,De grootste problemen voor in het wild levende bijen zijn het vinden van voldoende voedsel, een partner en een nestplaats. Wanneer er weinig voedsel beschikbaar is worden de bijen in onze kasten bijgevoerd. In het wild gaan de bijen gewoon dood. In een bijenkast zit één koningin die al bevrucht is en wel 1500 eitjes per dag kan leggen. In het wild levende bijen moeten elkaar eerst kunnen vinden en dan een nest kunnen bouwen, wat ze veelal in zandgrond of in riet doen. Ze moeten zich daarvoor over grote afstanden kunnen verplaatsen door te hoppen van voedselplek naar voedselplek en daar zit met name het probleem."

HELP MEE Verbeek: ,,Oplossing is om er voor te zorgen dat er overal bij-vriendelijke stukjes natuur gecreëerd worden. Hiervoor bestaat al een aantal initiatieven die goede bijval vinden. Houten is goed bezig door langs de rondweg bijvriendelijke natuur te creëren en bij de waterzuivering langs de oprit naar de A27. Wethouder Hilde de Groot houdt zelf ook bijen en is zich bewust van de problematiek. Van het budget dat het Duurzaamheidsfonds mij heeft toegewezen en vouchers van 'Groen aan de buurt' kan ik ook mooie dingen doen. Maar dat is nog niet genoeg. We moeten met zijn allen meer doen. Daarom vraag ik aan iedereen in en rond Houten wat zij kunnen bijdragen aan de totstandkoming van bij-vriendelijke natuur. "

Eijgenraam: ,,Het houden van bijen is iets dat de imkers met heel veel liefde en toewijding doen, maar wat ook geld kost. Zij kunnen iets van die kosten dekken door hun bijenkasten te verhuren aan tuinders die behoefte hebben aan bestuiving. Mensen zouden de imkers kunnen ondersteunen door de honing die zij van hun bijen verkrijgen te kopen. Dat kost iets meer dan de honing in de supermarkt, maar dat is dan wel échte honing."