Het sociale gevoel

Vlak voor deze collegeperiode is voor de ontwikkeling "Samen naar Houten 2025" een enquête onder de inwoners van Houten uitgezet. Daaruit volgt onder meer dat het versterken van de sociale samenhang, het elkaar kennen en helpen, als belangrijkste aandachtspunt voor de leefbaarheid in Houten wordt gezien. "Het uitgangspunt van de gemeente is dat in Houten niemand tussen wal en schip valt als er zorg nodig is. Op twee onderdelen is nagegaan hoe dat is gegaan: het sociaal loket als 'voordeur' van de zorgvraag en de 'mantelzorgers' als specifieke doelgroep.

SITUATIE Gemeenten zijn vanaf 2015 voor een belangrijk deel verantwoordelijk voor de ondersteuning aan jeugdigen (Jeugdwet), chronisch zieken, ouderen (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) en mensen met arbeidsvermogen (Participatiewet). De gemeente heeft de taak om een sociale infrastructuur neer te zetten voor mensen die hulp nodig hebben. Het nieuwe stelsel leunt niet louter op overheidsvoorzieningen, maar vraagt van burgers dat zij elkaar zoveel mogelijk helpen. De ondersteuning moet bovendien liefst zo dichtbij mogelijk, bij voorkeur in de eigen wijk of kern, worden georganiseerd.

LOKET In aanloop naar de 'transitie in het sociale domein' heeft de gemeente een sociaal loket ingericht. Daar kunnen inwoners terecht voor informatie en advies over wonen, zorg, welzijn, werk en inkomen. Houten heeft er in eerste instantie voor gekozen het sociaal team dichtbij de gemeente en rondom de inwoner te organiseren. "Zodoende kunnen we werkenderwijs goed leren wat de nieuwe verantwoordelijkheden inhouden".

"Het was voorheen heel gebruikelijk bij een 'probleem' een gemeentelijk loket in te richten, maar inmiddels doen we dat anders" zegt wethouder Rensen. "We waren toen meer gericht op efficiency en niet primair op contact. Als je een sociaal team gaat faciliteren is het belangrijk dat mensen een bepaald comfort voelen." Er is nu een sociaal team maar gelijktijdig is ook de 'mee- en tegenspraak' georganiseerd. Ook is er een Adviesraad Sociaal Domein (ASD), waarin de betrokkenheid van de cliënt en de burger is ondergebracht. Het sociaal team krijgt ongeveer 2000 indicaties per jaar. Omdat contacten en ondersteuning soms stroever lopen dan gewenst, is de gemeente gestart met een ombudsfunctionaris, uniek in de regio.

"De ontwikkeling in het sociaal domein is als een driehoeksbeweging" zegt wethouder Rensen. "Het is niet alleen de verandering van de gemeente, maar ook die van zorgverleners en inwoners".

Eind 2017 is er besloten het sociaal team verder te professionaliseren. "Van gespecialiseerd naar integraal werken. Minder protocollen, meer ruimte voor eigen verantwoordelijkheid. Meer ondersteuning bij het zelf doen. Niet langer zaken uit handen nemen, maar faciliteren". De ASD heeft daarbij onder meer geadviseerd "regelmatig te inventariseren hoe inwoners/cliënten denken over de geboden hulp of ondersteuning".

MANTELZORG "We komen uit een tijd waarin we vooral naar de zorgvraag keken" begint wethouder Rensen. "Nu weten we dat er vaak naast die zorgvrager een mantelzorger staat en dat druk bij de mantelzorger op den duur een nieuw zorgvraag creëert".

De gemeente organiseerde eind 2016 een Mantelzorgmarkt. Daar kwamen toentertijd ca. 400 inwoners op af. Inmiddels is bekend dat ruim 20% van de inwoners in Houten min of meer de rol van mantelzorger invult. Daar zijn ook opvallend veel jongeren bij.

Kenmerkend voor mantelzorgers is dat ze niet snel zelf met een zorgvraag komen, niet of te laat inzien dat ze overbelast zijn en gemakkelijker hulp vragen voor de zorgvrager dan voor zichzelf. In het uitvoeringsplan "Mantelzorgondersteuning is de basis", dat de gemeente in 2015 heeft vastgesteld, is als doel gesteld "dat mantelzorgers (van alle leeftijden) weten waar ze terecht kunnen met hun vragen over mantelzorg en dat zij passende ondersteuning krijgen".

Van Houten & Co organiseert sinds kort een "Mantelzorgcafé". "Voor mantelzorgers is het belangrijk dat zij erbij horen. Voor hen betekent dit dat er erkenning is voor hen positie en dat het mantelzorger zijn hen niet belemmert in het mee kunnen doen in de maatschappij". In het mantelzorgcafé word "je echt geholpen" zegt een bezoeker en "je kunt met 'lotgenoten' ervaringen uitwisselen". De aanwezige deskundigheid wordt geprezen.