Houten als bedevaartsplaats

8 december 2020 om 18:53

HOUTEN Aan het eind van de middeleeuwen kwamen drommen mensen naar kasteel Wulven in Houten. Daar was in een kapel een Mariabeeldje dat volgens pelgrims bijzondere krachten bezat. Door deze ‘Onze Lieve Vrouw van Houten’ werd Houten een bedevaartsplaats.

Kasteel Wulven stond eeuwenlang aan de huidige Koedijk naast het huidige restaurant Kees. Het indrukwekkende gebouw had een kapel waarin een Mariabeeldje was te vinden dat wonderen kon verrichten. Van de bedevaarten is niets opgeschreven, maar pas in 1719 meldt de eerste schriftelijke bron iets over de Mariaverering in Houten. Het zou gaan om een grote toevloed van eenvoudige mensen die de kapel en het beeld bezochten. Het hoogtepunt van de bedevaart kan gedateerd worden in de periode tussen het jaar 1450 en 1525. Het kasteel was in die dagen in het bezit van de familie Van Renesse. Deze familie had veel aanzien in de regio en leverde nog wel eens een burgemeester of schout aan Utrecht. Door het Mariabeeldje kreeg deze status een flinke impuls. Immers niet iedereen kon zeggen dat hij eigenaar was van een beeldje dat wonderen kon verrichten. De kerk van Houten had verder weinig met de Mariaverering te maken. In de kerkelijke archieven is er niets over aangetroffen.
BEELDENSTORM Wanneer in 1566 de beeldenstorm door Nederland trekt, staat de heer van Wulven vooraan bij het vernielen van de beelden in de Utrechtse kerken. Van verering van een Mariabeeld zoals bij zijn voorouders gebruikelijk was, is niets meer over. Het is dan ook te verwachten dat het Mariabeeld in de eigen kapel al eerder die eeuw naar de achtergrond is teruggedrongen. De bedevaarten naar Houten waren vrijwel zeker al gestopt voordat er in 1587 een officieel verbod op de bedevaart kwam. Waar het Mariabeeldje in de periode erna is weten we niet, maar rond 1650 wordt Maria van Wulven door een priester naar Utrecht gehaald en bewaard in een woning. In juli 1694 duikt het beeldje weer op. Het beeld is dan in het bezit van een priester uit Schalkwijk die het beeld niet wil afstaan aan de priester van Jutphaas. Enkele jaren later wordt geschreven dat het beeld in Utrecht is. Maar er wordt nooit meer iets van vernomen. Wel duikt ruim 150 jaar later een middeleeuws Mariabeeld op in Schalkwijk. Of het hier hetzelfde beeld is valt niet te bewijzen. Volgens een Schalkwijkse legende lag het Schalkwijkse beeldje te huilen in een waterput en is het daarna in de kerk gezet.

aLees meer op www.houtensnieuws.nl