Historische verhalen over fruitbomen bij Hoogstamplukdag Werk aan de Waalse Wetering

TULL EN ‘T WAAL Vorige zomer waren er op het Werk aan de Waalse Wetering in Tull en ‘t Waal kleine concertjes, theater en andere events. Dit jaar konden de meeste plannen helaas niet doorgaan, want de corona-maatregelen gooiden roet in het eten. Gelukkig was er wel weer de Hoogstamplukdag. ,,We zijn blij dat het is gelukt om deze dag te organiseren!”, vertelt Joelle Baijer, één van de twee ondernemers die het fort huren van Staatsbosbeheer. 

,,We hebben ervoor gekozen om de activiteiten op een laag pitje te houden dit jaar. We ontvangen nog wel wat zakelijke groepen voor buitenactiviteiten, maar de activiteiten voor publiek hebben we helaas allemaal moeten cancelen dit jaar. Gelukkig kon de Hoogstamplukdag wel doorgaan en is er een goede opkomst! Zo’n leuke dag als vandaag is heel inspirerend en we hopen volgend seizoen weer volop verder te kunnen met een groter team. We willen dan weer akoestische concerten en openluchttheater organiseren, misschien wel een opera. Het is zo’n gave plek en juist hier proef je echt de geschiedenis, omdat er aan het Werk weinig is veranderd. Er hangt zelfs nog een stuk krantenknipsel uit 1917 op de deur. Dat spreekt enorm tot de verbeelding.”

STOKOUDE BOMEN Niet alleen het Werk aan de Waalse Wetering vertelt een verhaal over de geschiedenis: ook over de stokoude bomen in de hoogstamboomgaard ernaast, is veel te vertellen. Lydia van Maurik neemt de bezoekers mee op excursie door de boomgaard. Bij de eerste boom wordt gretig aan de peren getrokken, wat resulteert in een regen takjes en blaadjes. Optillen en draaien blijkt beter te werken en al snel raken de emmers vol. 

Tussen het plukken door vertelt Lydia hoe de bijzondere en grillige vormen van de bomen zijn ontstaan en hoe het kan dat er aan sommige bomen in de boomgaard twee verschillende soorten peren groeien. ,,Bij sommige bomen is de oorspronkelijke onderstam dwars door de geënte perenboom gegroeid en strijden beide bomen al tientallen jaren om het zonlicht. Dan lijkt het net of er aan 1 boom 2 soorten fruit groeien, maar eigenlijk zijn het twee bomen die helemaal met elkaar vergroeid zijn. Bij andere bomen is zelfs helemaal niks meer te zien van de vroegere perenboom en lijken de vruchten meer op grote bessen dan op peren.”

LANDBOUWGESCHIEDENIS ,,Je kunt in deze oude boomgaard heel mooi zien hoe de mens de natuur naar zijn hand probeert te zetten om voedsel te produceren, en hoe de boom zich daartegen verzet. Een boom wil liever zoveel mogelijk zaadjes maken in kleine vruchtjes, met weinig vruchtvlees en weinig water. Maar wij willen grote sappige peren en je kunt je wel voorstellen hoeveel jaren veredelen het duurt voor je dat hebt bereikt. En dan nog heeft de boom een onderstam nodig om te overleven, want eigenlijk kan zo’n boom maar één ding: peren maken. Voor groei en gezondheid heeft hij hulp nodig. Daarom wordt hij geënt op een onderstam die veel sterker is. Als je een boomgaard niet meer onderhoudt, wint die onderstam het altijd van de perenboom zoals wij die kennen. Op plekken als deze zie je eigenlijk een stukje landbouwgeschiedenis in het klein en dat spreekt enorm tot de verbeelding.”

Bij terugkomst op het fort wordt appel-perenmoes gemaakt en mogen kinderen en hun ouders een speurtocht doen door het fort. De geiten van de bokkenpiloot zorgen voor vertier op de ‘bokstakelbaan’ en natuurlijk zijn er appelkoeken en perenijsjes. Iedereen gaat naar huis met genoeg peren voor de rest van het jaar.