Brievenwasserette: Brieven kunnen duidelijker

HOUTEN Van 7 tot en met 13 september is het de Week van Lezen en Schrijven. Hierin wordt aandacht gevraagd voor het probleem rondom laaggeletterdheid. Een van de activiteiten die Bibliotheek Houten-Centrum organiseerde was een Brievenwasserette op maandag 7 september. Tijdens deze workshop werd gekeken naar leesbaarheid, woordgebruik en uitstraling van brieven om ze vervolgens beter leesbaar te maken. Verschillende organisatie kregen tips om hun brieven te vereenvoudigen.

door Irene van Valen

Voor laaggeletterden zijn officiële brieven vaak moeilijk te begrijpen. Rien Brakelé, een taalambassadeur, weet daar alles van: ,,Omdat ik niet kon lezen opende ik brieven niet en bouwde nietsvermoedend een schuld op.” Mensen, als Rien, die moeite hebben met lezen en schrijven waren als taalambassadeurs aanwezig bij de Brievenwasserette. Samen met taalvrijwilligers en schrijfcoaches bekeken zij brieven van verschillende organisaties. Medewerkers van Gemeente Houten, de GGD, Info Spreekuur Houten, Kind&Co, Schuldhulpmaatjes, Buurtgezinnen en van Houten&co waren om beurten aanwezig. Met elkaar werden de brieven met medewerkers bekeken. De nadruk lag op onduidelijke of te lange woorden en zinnen, hoe de tekst over kwam, het uiterlijk en de helderheid van de boodschap voor de taalambassadeur.

TEAM Naast twee taalambassadeur zat een taalvrijwilliger. Deze begeleidt wekelijks mensen met het leren van het Nederlands en stimuleerde tijdens de Brievenwasserette de taalambassadeur om zijn of haar mening te geven, vragen te stellen of uit te leggen wat onduidelijk was. De schrijfcoach was de gespreksleider en notulist. Hij of zij luisterde mee, adviseerde zo nodig en schreef de tips en opmerkingen op, zodat de organisatie die mee kon nemen om de brieven te vereenvoudigen.

BEWUSTZIJN De Brievenwasserette is in 2019 bedacht door Bibliotheek Lek en IJssel. ,,Vanwege het succes is het geïntegreerd in alle vestigingen. Via een publicatie in het bibliotheekblad is er landelijke bekendheid ontstaan”, vertelt Nienke. ,,Wij vinden het enthousiasme van alle aanwezigen en de bereidheid van organisaties om mee te doen bijzonder. Iedereen werkte samen en deed zijn of haar best. Het gaat er ons om dat bedrijven begrijpelijker communiceren en daar bewuster mee om gaan. Dit was voor ons een manier om daar de aandacht op te richten.”

ANALFABEET Een van de aanwezige taalambassadeurs was Rien Brakelé. Toen zijn baas ontdekte dat hij wel de taal sprak, maar niet kon lezen en schrijven, ging hij het gesprek met Rien aan. Rien, toen 50 jaar oud, kreeg de mogelijkheid om Nederlands te leren lezen en schrijven via een avondschool. ,,Dat wilde ik niet. Tot mijn baas na vier keer aandringen aanbood mee te gaan. Zo hielp hij me over de drempel. Uiteindelijk vond ik die avondschool leuk. Nu ben ik Taalambassadeur bij Stichting Lezen & Schrijven, want ik moedig graag andere analfabeten aan om te leren lezen en schrijven. Het kan namelijk geleerd worden”, zegt Rien. Hij let vooral op lange woorden en zinnen en vindt dat brieven over het algemeen korter kunnen. Hij onderstreept het belang van een telefoonnummer naast een website, want niet iedereen is goed met computers. Daarnaast maken afbeeldingen een document voor hem interessanter.

TAALVRIJWILLIGER Henk Gilhuis is taalvrijwilliger: ,,Ieder maandagavond helpt hij een groep mensen de Nederlandse taal te leren tijdens de Taalinloop. Ik vindt het belangrijk dat organisaties heldere en begrijpelijke brieven schrijven, zodat ook laaggeletterden deze begrijpen.” Hij draagt via de Brievenwasserette zijn steentje bij. Hij is schrijver van gedichten en wilde na zijn pensionering graag iets met taal doen. Toen hij ontdekte dat hij mensen met taalproblemen kon helpen meldde hij zich bij de bibliotheek.

MEDEWERKER Hennie Winters, coördinator bij Schuldhulpmaatjes, bezocht de Brievenwasserette omdat ze graag meewerkt aan het verbeteren van leesbaarheid van hun folder. ,,We vergeleken de oude met de nieuwe folder wat al een verbetering was. Nu zijn nog eens extra de puntje op de i gezet.” Het kijken naar een tekst maakte Hennie bewuster van hoe een ander het ziet. Ze voelde zich geholpen en is blij dat de tekst nog beter werd. ,,De aanwezigheid van de taalambassadeurs is zeer waardevol, zij zijn de mensen waar deze folder voor is”, benadrukte Hennie.

TAALHUIS Nienke Rijkeboer, Coördinator Taalhuis Houten bij Bibliotheek Lek en IJssel, bedankte alle aanwezigen voor hun komst. Ze vroeg wethouder Jan Overweg, die zelf ook een brief liet wassen, naar zijn ervaring. Jan vond het een leerzame middag. Hij was zich bewust geworden van het feit dat Nederlands voor mensen ingewikkeld kan zijn. ,,Het is een belangrijke vaardigheid te kunnen lezen”, zei hij. ,,Woord voor woord kijken naar de brieven zet aan het denken. Ik leerde dat korte zinnen en woorden en alleen de noodzakelijke tekst belangrijk zijn.” Jan sprak tot slot zijn waardering uit voor de inzet van alle aanwezigen.

DOVE GEVEL Mariëlle, een taalvrijwilliger, merkte op dat haar groep verbaasd was over een brief vol beroepsjargon. ,,Het was een juridisch verantwoord stuk. Dat daarin melding werd gemaakt van dove gevels, verraste zelfs mij. Iedereen wist wat doof is en wat een gevel is, maar dat een dove gevel zelfs voor mij onbekend was, liet de ambassadeurs schrikken. Het is een gevel met ramen die niet open kunnen. Zelfs ik als taalvrijwilligers leer nog dingen bij. Het is fijn om organisaties op deze manier anders naar hun brieven te leren kijken.”