Houtense Hodoniemen

Tanja Vlieger

Sinds juni van dit jaar is de Stichting Houtense Hodoniemen een feit. Sander van Scherpenzeel (30), die al jarenlang onderzoek doet naar straatnamen in Houten, kan er zijn levenswerk in kwijt.

Wegzwijmelen bij nieuwe informatie over vroeger

Wie de regionale media in de gaten houdt, kent Sander van Scherpenzeel en zijn passie al geruime tijd. Sander is een wandelende encyclopedie wat Houtense straatnamen betreft. Het werd tijd dat Sander zijn passie in een stichting stopte, want er ging ondertussen al veel privévermogen in, met als enig doel een mooi archief voor de maatschappij te creëren. Nu hij zijn werk uit kan voeren onder de vlag van een stichting, kan er subsidie aangevraagd worden. Dat is een fijn vooruitzicht, dankzij deze professionaliseringsslag. De stichting heeft een driekoppig bestuur: Sander als voorzitter, broer Gert-Jan als penningmeester en fietsambassadeur André Botermans als secretaris.

ARCHIEF Doel voor de eerstkomende twee jaar is een lijst op te stellen van welke 783 straatnamen er nu al zijn in de gemeente Houten (en zijn geweest). Alle verhalen die hij dan vindt, kan hij daaraan koppelen. Sander is ook bijzonder geïnteresseerd in bepaalde adellijke families die in Houten en omgeving hebben gewoond. Over de familie de Wijkerslooth de Weerdesteyn heeft hij nu alles wel zo'n beetje uitgezocht, maar de familie Bosch van Drakenstein heeft nog zoveel losse eindjes. Die familie is uitgewaaierd over het hele land en daarom is Sander niet alleen in de archieven dichtbij huis te vinden, maar is hij ook al eens in Woerden, Tiel en Arnhem geweest, en heeft hij nog dagjes uit gepland staan naar Roermond, Schiedam, Zwolle en natuurlijk Den Haag. Sander komt na zo'n dag in het archief meestal met zo'n 1500 foto's thuis, die hij daarna allemaal verwerkt zodat het makkelijk terug te vinden is op zijn computer. Voor Sander is het archief een en al ontspanning. Hij kan uren wegzwijmelen bij nieuwe informatie over vroeger.

BROER Gert-Jan is 8 jaar en 8 dagen jonger. Hij heeft voor het penningmeesterschap zelf een Excelbestand ingericht en ziet de vrijwilligersbaan in dienst van zijn broer als een goede leerschool en goed voor op zijn cv. Gert-Jan gaat nooit mee naar het archief, is er zelfs nog nooit geweest, behalve dan een paar keer op de fotobeurs van het Utrechts Archief. Maar dan koopt hij wel foto's die hém interesseren, dus van het openbaar vervoer of FC Utrecht. Gert-Jan houdt dan ook meer van sport.

COMMISSIE Voor de foto hierboven poseert het bestuur bij het straatnaambord van 'De Slinger', een naam waar een leuk verhaal achter schuilt. Eind jaren 1980 was door de commissie de naam 'De Wissel' bedacht, maar toen kwam er elders in Houten een school met dezelfde naam. Vervolgens is gekozen voor 'De Slinger', omdat dat te linken is aan het Imkerspark. Een imker 'slingert' immers zijn honing uit de honingraampjes. Zo is 'De Raat' ook naar het Imkerspark te herleiden en 'Het Wed' (doorwaadbare plaats) verwijst juist weer naar het Kooikerspark, aan de andere kant van het spoor.

Sander smult van deze informatie, alsof hij het zelf heeft bedacht. De eerste straatnaamcommissie in Houten was actief van 1974 tot 1989, en de tweede van 1997 tot heden. "Was ik maar een paar decennia eerder geboren, dan had ik misschien wel in die eerste straatnaamcommissie gezeten." Gelukkig zit hij op het gemeentehuis dichtbij het vuur en werkt hij nauw met ze samen.

Of hij wel eens fantaseert over nieuwe namen die Houten nog gaat krijgen? Oh ja hoor, hij ligt er zelfs wakker van in positieve zin. Als de 'derde uitgroei' gerealiseerd gaat worden, ten oosten van Houten, dan hoopt Sander dat alle namen daar op 'stroomrug' eindigen. Dat gebied was vroeger een en al Rijndelta, dus het zou heel toepasselijk zijn om daar in de toekomst de Jutphaasse Stroomrug, de Werkhovense Stroomrug en de Houtense Stroomrug te hebben.

RESERVE Een grappig fenomeen vindt Sander de reservestraatnamen. Niet alle verzonnen namen halen ook daadwerkelijk de kaart. Om welke reden? Dat is niet altijd duidelijk. Maar de Bereklauwhof deed wellicht teveel aan de frituursnack denken in plaats van aan de plant. Zijn de broers het eens met alle gekozen namen? Nee, zeker niet, want wat is er nou voor geks gebeurd in de wijk De Slag? Enerzijds heb je daar Florijnslag en Penningslag, maar anderzijds ook Nikkelslag, dat is geen muntsoort maar een grondstof. Beide broers houden er meer van wanneer iets consequent gebeurt. Wat Gert-Jan dan wel weer grappig vindt, is de Dobbelsteen, naast de mergel, graniet en andere steensoorten in de wijk de Stenen.

Sander ziet zijn persoonlijke straatnamenarchief als zijn levenswerk waar hij tot in lengte van dagen aan wil werken. Tevens hoopt hij dat het toegankelijk wordt voor zoveel mogelijk geïnteresseerde burgers en instanties.