Financiële uitbuiting kwetsbare ouderen; een lokale alliantie moet zorgen dat uitbuiting eerder wordt onderkend

HOUTEN Kwetsbare ouderen kunnen op enig moment te maken krijgen met financiële uitbuiting. Dit kan gebeuren door bijvoorbeeld een afnemende geestelijke gezondheid of doordat zij afhankelijk zijn van één bepaalde persoon. Een lokale alliantie moet zorgen dat financiële uitbuiting eerder wordt onderkend en er ter voorkoming eerder actie wordt ondernomen. 

door Annette Stolk – de Vries

Bij notariskantoor Leskens zien ze in toenemende mate zaken voorbij komen waarbij financiële uitbuiting van kwetsbare ouderen aan de orde is. Reden voor het kantoor om het initiatief te nemen voor de oprichting van een zogenaamde ‘lokale alliantie’: een samenwerking van bedrijven en instanties ter voorkoming van deze misstanden. 

We hebben harmonieuze gezinnen uit elkaar zien vallen door een gebrek aan transparantie

NIET ZUIVER ,, Als notaris contoleer je of de cliënt wilsbekwaam is. Dit is bijvoorbeeld aan de orde bij het opmaken van een levenstestament; een regeling voor het geval je wilsonbekwaam wordt”, legt notaris Clarine Leskens uit. ,,Deze gesprekken voeren we onder vier ogen. Belanghebbenden mogen hier niet bijzitten. Tijdens dit gesprek krijg je een goed beeld van de verhoudingen binnen de familie van de cliënt. We zijn gewend om goed door te vragen en stellen daarbij ook de lastige vragen. Dan blijkt regelmatig dat zaken soms niet helemaal zuiver zijn.” Als voorbeeld noemt Leskens een inwonende zoon die alles voor zijn moeder regelt en voorkomt dat andere familieleden nog toegang tot moeder hebben. “Soms wordt de deur letterlijk voor de andere kinderen dichtgegooid. De ouder voelt zich machteloos, want is bijvoorbeeld voor de zorg afhankelijk van deze zoon. Ons advies is om nooit één persoon te benoemen voor het regelen van je financiële zaken, maar altijd meer personen. Beslissingen moeten dan samen worden genomen en men controleert elkaar. Dwing een kind om transparant te handelen, dan ontstaat er geen wantrouwen. We hebben harmonieuze gezinnen uit elkaar zien vallen door een gebrek aan transparantie. ” 

BUITENSPEL Kwetsbare ouderen worden regelmatig gedwongen zaken op te nemen in een testament ten gunste van een kind waarbij andere kinderen buitenspel worden gezet. ,,Een fenomeen dat we in coronatijd in toenemende mate zien gebeuren”, vult notarisklerk Stefanie Emming aan. Ook afname van het geestelijk vermogen kan zorgen voor schrijnende situaties. ,,We kennen een casus waarbij een tuinman € 7.000, - overgemaakt kreeg voor het knippen van een heg. De tuinman maakte hier geen melding van. Zo’n klusjesman wil je in beeld krijgen. Daarvoor moeten meerdere partijen meekijken. Dit is precies de redenen waarom wij ons zo hard maken voor een lokale alliantie.” 

ALLIANTIE Gemeente Houten heeft het initiatief inmiddels overgenomen. Er wordt hard gewerkt aan het oprichten van de lokale alliantie. Partijen als Veilig Thuis, de wijkagent, thuiszorgorganisaties, het sociaal team van de gemeente, een specialist ouderzorg, de notaris etc. gaan deelnemen. Op deze manier wordt kennis van financiële uitbuiting vergroot en gedeeld, met als doel kwetsbare ouderen beter te beschermen. Notaris Leskens spreekt van een maatschappelijk probleem. ,,Er is bij professionals nog onvoldoende kennis op dit gebied. Ouderen willen er vaak uit gevoel voor schaamte niet over praten of zijn hier geestelijk niet toe in staat.” 

Volgend voorjaar wordt er een bewustwordingscongres georganiseerd voor mensen die veel te maken hebben met ouderen. ,,Er moet maatschappelijk meer aandacht komen voor financiële uitbuiting van ouderen, zodat het probleem eerder wordt onderkend en er eerder aan de bel wordt getrokken.”