Ecowijk Mandora: ‘Een dorpje’ binnen de stadse omgeving van Houten

HOUTEN Houten is een geweldige plek om te wonen. De goede fietsinfrastructuur zorgt ervoor dat iedereen op een veilige manier op de fiets overal kan zijn. En het vele groen zorgt voor een prettige leefomgeving. Houten is de laatste jaren gegroeid naar 50.000 inwoners en daardoor een stad geworden, al heeft het natuurlijk niet de naam. Als bewoners van Ecowijk Mandora hebben we geprobeerd een duurzame gemeenschap binnen deze stadse omgeving te creëren. Door aandacht te hebben voor mens en natuur proberen we dit zo goed mogelijk voor elkaar te krijgen.

 Een ecologische wijk begint natuurlijk bij de natuur. We zetten daarom in op het bevorderen van biodiversiteit op verschillende plekken in onze wijk. Dit doen we in onze gezamenlijke binnentuin (de mandetuin) waar we zoveel mogelijk aan flora en fauna ruimte bieden, met veel aandacht voor inheemse plantensoorten. Ook onderhouden we zones rondom onze wijk, voor een deel op gronden van de gemeente via de spelregels van “Ons Buiten”. Verder hebben we ook aandacht voor biodiversiteit op onze daken door op ons buurthuis en op de platte daken (uitbouwen, schuurtjes) groen aan te brengen. Aandacht voor natuur betekent ook aandacht voor water. We proberen daarom zoveel mogelijk (drink)water te besparen door verschillende maatregelen. Naast het gebruik van regentonnen heeft een aantal huishoudens waterzakken in de kruipruimte van hun huis laten aanbrengen waar extra regenwater in opgevangen wordt. Hiermee spoelen we bijvoorbeeld de toiletten door. Afgelopen jaar hebben deelnemende huishoudens daarmee 30 tot 50% drinkwater bespaard.

DUURZAAM BOUWEN Een grote klimaatimpact wordt niet alleen veroorzaakt door de bouw, maar ook het gebruik van gebouwen voor met name verwarming en ook warm water en elektriciteit. Een groot gedeelte van de woningen heeft een grondwarmtepomp voor de verwarming en het warme water. We wonen inmiddels 5 jaar in de wijk en we kunnen wel zeggen dat de warmtepompen het fantastisch doen. Het elektriciteitsverbruik is lager dan ingeschat, de woningen zijn behaaglijk in de winter en heerlijk koel in de zomer doordat de installatie ook kan koelen. Elke woning heeft ook een aantal zonnepanelen waarmee de woning op jaarbasis energieneutraal is; een groot gedeelte is zelfs energieleverend. We zijn nu bezig met het project ‘Altijd Groen’ waarbij we kijken hoe we ervoor kunnen zorgen dat we op elk moment van de dag en op elk moment van het jaar groene stroom gebruiken. Een aandachtspunt bij onze zeer goed geïsoleerde woningen is de ventilatie. We hebben hiervoor balansventilatie met warmteterugwinning, waarmee er geregeld wordt dat in alle ruimtes een gezonde lucht is. Waar de warmtepompen direct fantastisch werk deden, kostte het met de ventilatie-installatie wel heel veel moeite om alles goed geregeld te krijgen. Een belangrijke tip dus voor woningeigenaren die met isolatie aan de slag willen gaan is om vanaf het begin aandacht te schenken aan de ventilatie.

DELEN IS HET NIEUWE HEBBEN Volgens analyse van Babette Porcelijn in het boek “Verborgen Impact” zit de grootste milieu-impact in de spullen die je koopt. Eén van de mogelijkheden om dit omlaag te brengen is door minder te kopen en meer te delen. In onze wijk hebben we daarvoor twee elektrische deelauto’s van We Drive Solar en daarnaast delen we andere auto’s ook onderling. Dit gebeurt bijvoorbeeld ook voor vakanties, want op deze manier hoef je niet het hele jaar rond te rijden met een grote auto die je maar 2-3 weken per jaar nodig hebt. 

Naast auto’s delen we nog veel meer spullen met elkaar. We hebben een buurthuis waar ook een werkschuur in is. Hier is heel veel gereedschap te vinden waardoor niet iedereen alles zelf hoeft aan te schaffen. In het buurthuis staat ook een wasdroger die door verschillende gezinnen gebruikt wordt.

Een laatste belangrijk onderdeel van onze kleine deeleconomie is ons online forum. Hier zetten we vraag en aanbod op waardoor spullen een tweede leven krijgen in de wijk doordat een buurman/vrouw iets overneemt of waardoor iemand makkelijk iets van anderen kan lenen. 

SOCIALE DUURZAAMHEID In Mandora proberen we samen onze wijk vorm te geven. We hebben allemaal onze eigen woning, maar we doen wel veel samen zoals het onderhouden van de mandetuin en het buurthuis. Ook organiseren we regelmatig en als het kan dingen als een wijkfeest, spelletjesavond en koffieochtenden. Verder delen we lief en leed met elkaar, we proberen elkaar te steunen als het nodig is en samen te vieren als het kan. 

MEER WETEN? Meer interesse in deze thema’s en hoe we dit vormgeven? Je bent welkom op 5 september in onze mandetuin tijdens ‘Struinen in de Tuinen’. Tuin-, terras- en cultuurliefhebbers kunnen dan genieten van acts op onze groene grond. Let op info hierover in de plaatselijke media. Ook wordt er voor belangstellenden weer een rondleiding (met een presentatie over de bouw van de wijk en bezoek aan een woning) georganiseerd op zaterdag 9 oktober om 11 uur. Geef je op via www.ecowijkmandora.nl. Dit onder voorbehoud van coronamaatregelen. 

TIPS OM BIODIVERSITEIT EN ANDERE VORMEN VAN DUURZAAMHEID TE BEVORDEREN 

Tips voor de tuin:

- Wees een luie tuinier: dood blad en plantenstengels niet afvoeren maar klein maken en onder de planten leggen.

- Maak een hoopje takken en plantenresten als schuilplaats voor egels.

- Zie ‘onkruid’ als voedselbron voor insecten.

- Gebruik boomschors als ‘bestrating’ of gebruik een open structuur bij parkeerplekken zodat water in de bodem kan zakken.

- Zet insecten of planten als plaagbestrijders in, bijvoorbeeld potjes stro voor oorwurmen of goudsbloem tegen mieren.

- Werk met een composthoop of wormenbak.

Tips voor wateropvang:

- Leg waar mogelijk groene daken aan, zoals sedumdaken. 

- Benut regentonnen om minder kraanwater te gebruiken en indien mogelijk ook waterzakken om nog meer regenwater op te slaan.

- Probeer waar mogelijk regenpijpen af te koppelen om daarmee het riool te ontlasten.

Tips voor spullen delen/lenen:

- Kijk voor autodelen eens naar We Drive Solar (www.wedrivesolar.nl) of check andere vormen van autodelen.

- Kijk of je met je buren een vorm van vraag en aanbod voor spullen kan opzetten zoals wij doen met ons forum. Dit kan o.a. met het platform Peerby.

- Check de “Ons Buiten”-spelregels om met buren een stuk gemeentegrond in de buurt op een natuurlijke wijze te onderhouden.

door  Wijnand Jonkers

Ruim 12 jaar geleden begon een groep bewoners aan de droom om een ecologische wijk in Houten vorm te geven. Nu bestaat Ecowijk Mandora bijna 5 jaar. In dit bijzondere stukje Houten is er aandacht voor onder andere biodiversiteit, energie- en grondstoffengebruik en sociale duurzaamheid, waarop ze best trots zijn. Ze vertellen graag wat meer en delen hun tips.