Overleg over coalitie gestart

HOUTEN Op 24 maart jl. zijn in een openbare bijeenkomst de onderhandelingen gestart over de vorming van een nieuw college van burgemeester en wethouders. Dit geschiedt onder leiding van het CDA, dat bij de verkiezing van de gemeenteraad als grootste partij uit de bus kwam. "Het is goed gebruik dat de grootste partij het voortouw neemt in het proces om te komen tot de vorming van een nieuwe coalitie en college." zegt lijsttrekker Kees van Dalen in de uitnodiging aan de overige politieke fracties.

Martin Monkel

UITSLAG Tijdens de verkiezingsavond was het lang onduidelijk hoe de uitslag er uit zou zien. Met uitzondering van een aantal grote steden zijn er geen 'exit polls' gehouden. Er was een aantal landelijke tendensen, die een bepaalde richting aangaven. Toen om ca. 22.30 uur door burgemeester De Jong de eerste tussenstand werd gepresenteerd, bleek het CDA koploper met ruim 19% van de stemmen. Lijsttrekker Kees van Dalen toonde zich op dat moment nog terughoudend, omdat de resultaten van de meeste stembureaus nog moesten binnenkomen. In principe tekende zich toen ook al de groei van GroenLinks af, evenals de (verwachte) terugval van D66 en de PvdA.

Rond middernacht volgde de voorlopige uitslag met het CDA als grootste (17,8%), gevolgd door GroenLinks (15,8%), Inwonerspartij Toekomst Houten (ITH; 15,6%) en de VVD (13,6%).
Houten deed mee aan een proef met 'centraal tellen'. Op verkiezingsavond zijn de stemmen per stembureau geteld op partij-niveau. De dag daarop zijn alle stemmen opnieuw geteld, rekening houdend met de voorkeurstemmen. Aan de hand daarvan is vrijdag de definitieve uitslag bekend gemaakt. Op grond hiervan ziet de zetelverdeling voor de komende vier jaar er als volgt uit:
CDA (+1), ITH (+1), GroenLinks (+3) elk 5 zetels, VVD 4 zetels (ongewijzigd), D66 3 zetels (-3), PvdA 2 zetels (-1), SGP en CU 2 zetels (ongewijzigd) en HoutenAnders! 1 zetel (-1).

REACTIES Kees van Dalen (CDA) is natuurlijk heel blij dat "na 20 jaar het CDA in Houten weer de grootste partij is". Als verklaring geeft hij aan dat "het CDA in Houten de afgelopen periode een solide lijn heeft gevolgd met duidelijk standpunten, terwijl we geen 'last' hebben gehad van bijzondere omstandigheden". De vreugde bij Hilde de Groot (GL) is duidelijk nog groter. "We hebben de afgelopen jaren hard gewerkt om constructief en onderscheidend het groene én sociale gezicht naar voren te brengen. GroenLinks zet die lijn graag door vanuit een college. Met dit topteam heb ik er zin in!" De groei van de lokale partijen is in Houten achtergebleven maar Gerard Zandbergen is heel tevreden: "Nu de huidige coalitie haar meerderheid heeft verloren betekent dit dat de kiezer vernieuwing wil".

VERKENNING Afgelopen zaterdag startte in één van de zalen van "De Roskam" een eerste verkenning op de weg naar een nieuwe coalitie. "In deze bijeenkomst bent u in de eerste plaats in de gelegenheid de uitslag van de verkiezingen te duiden: wat uw inzet is voor de onderhandelingen, uw wensen en bedenkingen ten aanzien van collegedeelname" luidt de uitnodiging van het CDA. Kees van Dalen geeft aan dat hij de meerderheid van de drie grootste partijen (15 zetels) te smal vindt, en dat hij inzet op minimaal 16 zetels, dus vier partijen in de coalitie. "Uitgangspunt is een stabiele samenwerking".

Naast de felicitaties aan de winnaars van de verkiezingen melden vrijwel alle lijsttrekkers de bekende thema's, met name wonen, duurzaamheid en participatie, als inzet voor de onderhandelingen. Aan het eind van de bijeenkomst wordt door de heer Visser, voormalig fractievoorzitter van het CDA, gevraagd of er bij de aanwezigen vooraf nog breekpunten zijn die een rol kunnen spelen bij de onderhandelingen. Daarop komen geen reacties van de politieke partijen, waardoor je de indruk kan krijgen dat men zich op dit moment meer richt op de kansen dan de bedreigingen. Op de vraag uit het publiek naar het standpunt van ITH over duurzaamheid en in het bijzonder windmolens, antwoordt woordvoerder Willem Zandbergen: "Het gaat om de diversiteit van de opvattingen en de kunst om vandaar uit bij elkaar te komen. Ik ben van mening dat er voldoende aanknopingspunten zijn met de andere programma's."

INFORMATEUR De bijeenkomst wordt direct daarna vervolgd met een gesprek tussen de onderhandelaars van de fracties met de informateur van dit proces. Voor die rol heeft het CDA de voormalig burgemeester van de gemeente Bunnik, de heer Hans Martijn Ostendorp, bereid gevonden.
In zijn benadering richt de heer Ostendorp zich op "anderen laten praten, kijken wat naar voren gebracht wordt en of dat met elkaar verbonden kan worden". Verder geeft hij aan dat voor het proces "het van belang is dat je elkaar niet alleen op de inhoud vindt, maar ook op relatie en samenwerking".
Op 28 maart rapporteert de heer Ostendorp over zijn eerste bevindingen met een advies over een mogelijke coalitie. Waarschijnlijk zal hij daarna worden gevraagd als formateur van het nieuwe college op te treden.