Zeep uit de natuur, start zelf met plukken

UTRECHT / 't GOY Het Utrechtse Werfzeep maakt al tien jaar ambachtelijke biologische zeep. Voor inspiratie en het plukken van bepaalde ingrediënten gaat het bedrijf naar het Wickenburghse bos, vlakbij Houten. Zo vertelt oprichtster Evelien van Zonneveld: ,,Dit bos staat vol met natuur die Werfzeep verwerkt in de zepen. Elke keer ontdek ik weer een nieuwe plant die ik wil gebruiken."

door Cecile van de Vooren

,,Om even in thema te komen pluk ik alvast wat kruiden voor in de thee", vertelt van Zonneveld terwijl ze naar een brandnetel loopt. Ze loopt in de tuin van haar kleine atelier, dat midden in het Wickenburghse bos staat. ,,Een deel van de ingrediënten die we voor zeep gebruiken, oogsten we zelf." De geplukte planten en de opgegraven wortels worden vervolgens naar de locatie in Utrecht gebracht. In creatieve broedplaats DRUK worden alle zepen met de hand gemaakt.

Het ambacht leerde Zonneveld op een familieboerderij in Canada, daarna ze was verkocht. Van Zonneveld merkte dat de zeep een verzorgende werking had voor haar huid. In tegenstelling tot de douchegels die ze al jaren niet meer gebruikte vanwege haar eczeem. Daarom werd een Canadees recept getest in de keuken van Zonneveld zelf. ,,"Goede grondstoffen zijn voor het maken van bruikbare zeep essentieel", vertelt van Zonneveld. ,,Ook is het van belang dat tijdens het het maakproces iets teveel verzorgende oliën worden toegevoegd, zodat de zeep niet uitdroogt."

Eigenlijk is zeep maken een wonderlijk proces, vindt van Zonneveld. Ze legt uit: ,,Olie bestaat uit vetzuren, maar doordat je deze vetzuren transformeert in een chemisch proces kun je ermee schoonmaken." Door verschillende kruiden en planten toe te voegen, is iedere zeep anders van geur en in gebruik. ,,Mijn favoriete ingrediënten is de Calendula plant", ze laat in haar boek een afbeelding van een oranje bloem zien.,,"Calendula heeft een verzachtende werking op de huid van mensen die last hebben van eczeem."

Aangezien van Zonneveld afgestudeerd is aan de kunstacademie in Utrecht, was het voor haar vanzelfsprekend om aan de slag te gaan als zelfstandige. Werfzeep begon als kleine onderneming in de woon-werfkelder (vandaar de naam) van van Zonneveld, en is nu uitgegroeid tot een bedrijf met negen medewerkers. Het tienjarig bestaan van het bedrijf wordt gevierd met het Zeepboek. Het boek biedt een kijkje in de keuken van Werfzeep. Het is ingedeeld in elf hoofdstukken die allemaal een plant en zeeprecept centraal stellen.

Door middel van verschillende recepturen in het boek kan ieder ander zelf zeep maken. Van Zonneveld raadt aan om zelf ingrediënten te plukken. ,,Hier langs de paden groeit echt van alles, laatst ontdekte ik wilde knoflook", zegt Van Zonneveld terwijl ze zich een weg door het bos baant. ,,In de zomer groeit hier ook hele geurige jasmijn, dat ruik je door heel het gebied." Het Wickenburghse bos is weliswaar een privé landgoed maar je kunt er vergaderen of trouwen en er is ook een antiekwinkel. Maar volgens van Zonneveld zijn er genoeg plekken in Nederland om te wildplukken. ,,Calendula bloeit vanaf juni door heel het land", legt van Zonneveld uit.

Ook langs het Amsterdam-Rijnkanaal groeit genoeg. ,,Hier laten veel mensen uit Houten hun hond uit", vertelt van Zonneveld Bijvoorbeeld smeerwortel, een ingrediënten dat van Zonneveld ook vaak gebruikt. ,,De lange bladeren met een harige structuur, daar kan je de smeerwortel aan herkennen." Van Zonneveld pakt een schop om een stukje te graven en de wortel uit de grond te halen. Ze laat de met aarde bedekte wortels zien, van de binnenkant zijn ze wit. ,,We oogsten één keer in het jaar alle smeerwortels in de winter. Dat doen we omdat in de winter alle voedingsstoffen uit de bladeren trekken en in de wortels opgeslagen worden. Zo oogsten we ieder ingrediënt in een ander seizoen. Jasmijn oogsten we weer in de lente."

Werfzeep heeft daarom ook ieder seizoen een andere soort zeep. De winterzeep is een zwarte scrubzeep geworden. Hierin zit lijnzaad, zuiverende houtskool, geurende jeneverbes, citroengras, wortelzaad en bestaat uit extra verwarmende oliën. Van Zonneveld hoopt dat de zeepcultuur groter wordt. Doordat Werfzeep uitsluitend met biologische ingrediënten werkt, hebben haar zepen meestal een verzachtende werking.

Voor meer informatie over Werfzeep en het Zeepboek: https://www.werfzeep.nl/

Voor meer informatie over het Wickenburghse bos: http://wickenburgh-oost.nl/ & http://landgoedwickenburgh.nl/