Stadshistoricus Houten met pensioen

'T GOY Op 28 november gaat Otto Wttewaall, stadshistoricus van de gemeente Houten met pensioen. Hij heeft dan de pensioengerechtigde leeftijd van 66 jaar en 4 maanden bereikt. Maar hij zit nog boordevol plannen. Zo wil hij de komende jaren het liefst nog drie boeken uitgeven.

Frank Magdelyns

Wttewaall werkt vanaf 1980 parttime voor de gemeente. Hij is beheerder van de oudheidkundige en topografische verzameling. ,,Ik verzorgde tentoonstellingen, schreef boeken, gaf lezingen, deed onderzoek en beschreef foto's", vat hij samen. Maar daarnaast organiseerde hij de Open Monumenten Dagen en was hij lid van de Houtense monumentencommissie. Alles wat en iedereen die met lokale en regionale geschiedenis te maken had, kwam bij Wttewaall uit.

Het oorspronkelijk middeleeuwse huize Wickenburgh in 't Goy is de basis voor zijn interesse in de geschiedenis. ,,Deze locatie heeft veel uitgemaakt. Mijn familie is altijd al met geschiedenis bezig geweest en mijn moeder ook. Net als mijn dochter. We hebben hier een interessant huisarchief en als je een spa in de grond zet komt er altijd iets interessants naar boven." Als kind las Wttewaall over geschiedenis en groef hij daadwerkelijk naar oude sporen. ,,Ik ging mee met opgravingskampen voor de jeugd in Limburg en leerde daar veel over oude boerderijen en kastelen. Kastelen en middeleeuwse boerderijen vind ik erg interessant. Van de periode 1200 – 1550 hebben we archeologische opgravingen en schriftelijke bronnen. Het is prachtig om dit te combineren, waardoor je weer nieuwe dingen ontdekt", zegt Wttewaall.

Via gemeenteambtenaar Leen de Keijzer kwam Wttewaall in 1980 bij de gemeente Houten terecht. ,,Er was iemand nodig die de door burgemeester Haefkens opgerichte historische verzameling wilde beheren. Dit minimuseum met oude prenten en archeologische vondsten was gevestigd op de zolder van het toenmalige gemeentehuis in huize De Grund. Ik ging dit één dag in de week doen. Daarnaast werkte ik in een drukkerij als ontwerper."

MONUMENTEN Halverwege de jaren 80 kwam er behoefte aan een gemeentelijke monumentenlijst. Aanleiding was dat door de uitbreiding van het dorp boerderij De Grote Geer en het Oude Station met de sloop werden bedreigd. ,,De gemeenteraad wilde weten of er nog meer te behouden viel. Ik ging meer uren werken en met amateurhistoricus Bert van der Houwen maakten we een eerste inventarisatie van monumenten. Daarna kwam Jan Smits van de provincie erbij en met hem maakte ik in 1990 het boek 'Houten: Historische bebouwing. We vonden dat dit niet compleet kon zijn zonder een algemene beschrijving van de geschiedenis van Houten en op voorhand kwam in 1988 het boek 'Houten: Ontstaan en groei uit'. Dit deel had oorspronkelijk twee keer zoveel tekst en we hebben veel moeten schrappen", zegt hij teleurgesteld. Toch vindt Wttewaall dit een van de leukste dingen die hij heeft gedaan en waar hij trots op is. ,,Ik kreeg daardoor het vertrouwen om dit ook voor de gemeente Vleuten te maken. Ik zocht de informatie op en Jan Smits maakte de tekst. Van de Houtense delen werden 3000 exemplaren gedrukt en alle boeken zijn uitverkocht."

Met de kennis van de lokale monumenten kreeg hij een functie in de gemeentelijke monumentencommissie. ,,Dat heb ik 25 jaar gedaan totdat het teveel over mijn eigen huis ging. Binnen deze commissie beoordeel je de bouwplannen van een monument. Helaas is het tegenwoordig meer uitleggen wat er wel en wat er niet kan, terwijl ik liever de eigenaar zou willen adviseren. Er is ook geen overheidsgeld meer beschikbaar voor restauraties."

GEMEENTELIJKE PUBLICATIES Wttewaall is ook sinds 1987 de drijvende kracht achter de Houtense Open Monumenten Dagen. ,,Soms deed ik het alleen, maar meestal met anderen samen. Wij regelden dan de gebouwen die meededen en het drukwerk met de gebouwbeschrijvingen."

Met de komst van de tweede bouwtaak in Houten-Zuid stelde Wttewaall in de jaren 90 een rapport met historische waarden op. ,,Ik gaf waarderingen aan bebouwing, wegen en watergangen. De stedenbouwkundige van Houten, Robert Derks, heeft er goede invulling aangegeven. Er is veel behouden." Het bezoek van Koningin Beatrix naar Houten in 1999 was aanleiding voor een makkelijk leesbaar boek over de Houtense geschiedenis. Dat werd 'Veel vertier en doortoght'. In 2004 verschijnt het boek 'Rondom de Leedijk' dat veel nieuwe bewoners van Houten Zuid hebben ontvangen en waar hij met plezier aan werkte. In 2005 publiceert hij een boek over de Houten in de Tweede Wereldoorlog. Tegenwoordig is zijn werkplek te vinden in het regionale streekarchief in Wijk bij Duurstede. ,,Ik hield me daar de laatste jaren vooral bezig met het beschrijven van de historische foto's. Tegenwoordig werk ik aan een nieuw boek over de Tweede Wereldoorlog dat in 2020 verschijnt."

GESCHIEDENIS BELANGRIJK?  Maar waarom is geschiedenis belangrijk? ,,Dat wordt mij veel gevraagd en ik heb er eigenlijk niet altijd een goed antwoord op.", zegt Wttewaall. ,,Maar als ik ergens zou willen gaan wonen, dan zou ik willen weten waarom het zo is. Geschiedenis heb je nodig om je ergens thuis te voelen. Ik heb er zelf plezier van om te weten hoe een streek tot stand is gekomen. Waarom er kronkels in een weg zitten. Het geeft een binding met de plek waar je woont."

Otto Wttewaall is naast alle gemeentelijke activiteiten sinds 2002 voorzitter van de Historische Kring Tussen Rijn en Lek. ,,Ik blijf voorzitter en ik blijf ook stadshistoricus van Houten totdat er iemand anders betaald op die functie zit. Zo voel ik me wel. Na het boek over de Tweede Wereldoorlog wil ik graag met mijn dochter een boek maken over Wickenburgh en een boek over de kastelen en omgrachte boerderijen van Houten. Over dat laatste onderwerp valt nog veel uit te zoeken."