Ontwikkeling Honswijk stap dichterbij

HOUTEN Eind juni heeft de participatiegroep 'De Fortwerkers' een rapport gepubliceerd over de verdere ontwikkeling van Fort Honswijk. Daarmee wordt invulling gegeven aan de opdracht van het college ,,een breed gedragen plan voor de toekomst van Honswijk te maken''. Het rapport bevat een groot aantal concepten, die op hoofdlijnen zijn doorgerekend om te zien of een succesvolle exploitatie haalbaar is. De bespreking van het ontwikkelkader staat gepland voor de raadsvergadering van 29 oktober a.s.

Martin Monkel

PARTICIPATIE In de raadsvergadering van 19 december 2017 ligt het plan van aanpak over de toekomst van fort Honswijk onder vuur. Wethouder Geerdes overleeft ternauwernood een motie van afkeuring. ,,Waarom niet een geheel nieuw plan als onderdeel van de participatie?" is de reactie uit de raad. Daarom heeft de gemeente de participatiegroep 'De Fortwerkers' begin 2018 afgesproken dat dit plan van aanpak vervalt als de groep samen een ander breed gedragen plan voor de toekomst van fort Honswijk maakt. De participatiegroep bestaat uit 12 vertegenwoordigers uit de Monumentenwerkgroep, Milieuwerkgroep en Economisch platform Houten, de Stichtingen Honswijk Everdingen, Promotie Eiland van Schalkwijk en Leefbaarheid Tull en 't Waal alsmede bewonersplatforms Molenbuurt  en Everdingen en de gemeente Houten. De participatiegroep heeft via een omgevingswerkgroep ook de huidige bewoners, de gebruikers en direct omwonenden bij de ontwikkeling van het fort betrokken.
In die beginperiode is gewerkt aan het terugwinnen van vertrouwen in elkaar en het vormgeven van een nieuw participatieproces onder supervisie van een onafhankelijk procesbegeleider. ,,We gaan op zoek naar een passende functie voor het fort, met ruimte voor ondernemerschap en een maatschappelijke context voor de bewoners van Houten in het algemeen en het Eiland van Schalkwijk in het bijzonder."
Op 27 juni jl. heeft de participatiegroep het zogenaamde Ontwikkelkader gepresenteerd met de uitgangspunten, de visie op de restauratie, de wensen voor het gebruik en de omgevingsopgaven. ,,In het begin was het best zoeken, wat veel tijd heeft gekost. Er is nu een redelijk compromis bereikt tussen de verschillende belangen, maar wel met voldoende draagvlak", zegt één van de Fortwerkers in een reactie. Volgens het college is ,,dit document het resultaat van een intensief proces, met veel dank aan de inzet van de Fortwerkers."

KERNWAARDEN In de inleiding van het  is te lezen dat ,,De belangrijkste doelstelling van het rapport is het aangeven van duidelijke kaders en randvoorwaarden, waarbinnen door ondernemers plannen kunnen worden uitgewerkt. Dit betreft zowel de functionele invulling, de aanpak van de bestaande gebouwen, de ontwikkeling van nieuwbouw, de inrichting van de buitenruimte en de relatie met de omgeving." Eén van de kernkwaliteiten van Fort Honswijk is de grote cultuurhistorische betekenis. Het complex vertoont nog steeds de kenmerken die destijds aanleiding waren boor de bouw. De belangrijkste natuurwaarde van het fort is de vleermuizenpopulatie, die het gehele jaar aanwezig is. Daardoor is intensief gebruik van de toren niet realistisch. Bijzonder is ook de ruimtelijke structuur van het fort en de unieke ligging aan de rivier. Door het poortgebouw en de achterliggende grondgedekte munitiewerkplaats heeft het fort een sterk besloten karakter.
,,Er zijn ervaringen met andere locaties waar na jaren weinig terecht is gekomen van beloftes en afspraken, en dat willen we hier voorkomen'' zeggen de Fortwerkers in hun rapport. Om de te maken afspraken te borgen heeft de gemeente, als eigenaar van het fort, onder meer voorstellen uitgewerkt voor het veiligstellen van dit erfgoed in de toekomst.

OPGAVEN Het rapport beschrijft gedetailleerd de 'sturende waarden' voor de toekomstige inrichting. Ten aanzien van de eisen en wensen voor het gebruik gaat het onder meer de toegankelijkheid van het fort. ,,Het is denkbaar dat beperkte delen van de buitenruimte worden afgezonderd. Het openstellen van de monumentale gebouwen voor het publiek geeft echter ook invulling aan het maatschappelijk belang." Tevens is in creatieve bijeenkomsten gekeken naar mogelijke activiteiten op het fort. ,,Veel ideeën uit de participatiegroep scoren hoog als het gaat om de beleving van de cultuurhistorie en op de ontmoetingsfunctie." Wel liggen er opgaven op het gebied van mobiliteit, geluid en licht.  De nadruk wordt gelegd op duurzame middelen van vervoer, beperking van de geluidsoverlast voor de omgeving en een goede balans tussen sociale veiligheid en ecologie voor de gewenste verlichting. ,,De opdracht was een breed gedragen plan te maken, en dat ligt er nu nog niet´´vragen we aan de Fortwerker. ,,Nee, dat is zo, maar we hebben nu wel een stevig kader dat voldoende potentie heeft voor een waardevolle toekomst van Honswijk."

VERVOLG De behandeling van het ontwikkelkader staat gepland voor de raad van 29 oktober a.s. De eerste stap in het vervolgproces is dan de oprichting van de Stichting Fort Honswijk en het afsluiten van een erfpachtcontract. Nadat passende ondernemers zijn gevonden gaat de stichting samen met hen aan de slag om een concreet plan uit te werken. ,,Deze bijzondere locatie vereist wel de inzet van professionals bij het ontwerp en de realisatie van de plannen'', aldus de Fortwerkers.