Oefening Veilig Houten en politie leidt tot snelle arrestaties en onderling onbegrip

HOUTEN Een oefening van Veilig Houten en Politie Houten op vrijdag 12 april leverde heel wat leerwinst op. Zo bleek de kracht van social media onderschat te worden. De verdachten werden snel opgepakt, maar de oefening leverde ook onbegrip en boosheid op tussen deelnemers en organisatie.

Agnes Corbeij

Veilig Houten is een website opgericht door Houtenaren, met als doel een overzicht te bieden van de actieve buurtpreventie-groepen binnen de gemeente. Samen met de politie werd een oefening gedaan, om de werking van de buurtpreventie groepen te testen.

INBRAAK In de buurtpreventie WhatsApp groep van Het Hout werd gemeld dat er was ingebroken bij basisschool De Zonnewijzer. Daarbij werd het signalement van twee verdachten - gespeeld door agenten - genoemd. Vooraf werd niet gemeld dat het om een oefening ging. Jeroen Balk, organisator vanuit Veilig Thuis: ,,We wilden de werking van de buurtpreventie groepen zo natuurlijk mogelijk testen."

Claudia Verbree, een van de leden van de buurtpreventie app en correspondent bij Houtens Nieuws, en haar vriend André Blanken, gingen meteen tot actie over. Ze zagen de verdachten, plaatsten een foto in de buurtpreventie groep en belden 112. Snel was de eerste boef ingerekend. Na een korte achtervolging hielden zij ook de tweede verdachte aan. De politie arresteerde hem.

MEDIA Hier voelde Claudia nattigheid. ,,Bij zijn arrestatie lachte de man. Ook zag ik de eerste verdachte naast het busje staan, zonder handboeien om.” Eenmaal thuis hoorde Claudia desgevraagd van de coördinator van de groep dat het om een oefening ging. Claudia vond dit nieuwswaardig en zette een bericht op houtensnieuws.nl . Ook RTV Utrecht pikte het nieuws op.

Veilig Houten was niet blij met deze aandacht in de media. Jeroen Balk: ,,We wilden de oefening hierna ook nog in andere wijken doen. Dat hebben we ook nog geprobeerd, maar door het Facebookbericht van Houtens Nieuws wist iedereen eigenlijk al dat het om een oefening ging.” Jeroen uitte telefonisch op boze toon zijn ongenoegen aan Claudia. ,,Ik heb laten weten dat ik niet gelukkig was met het lekken via de sociale media.”

ONDERSCHAT Claudia en André zijn hier verbolgen over. André: ,,Het doen van een oefening is heel goed. Het is echter niet doordacht om dat in meerdere wijken op één dag te doen en dan te denken dat het geheim blijft. Het is tenslotte 2019, de kracht van social media is allang bewezen.” Martin de Wit, woordvoerder van de politie: ,,De reden om de oefening in verschillende wijken op dezelfde avond te doen, is dat we zo efficiënt mogelijk met de middelen willen omgaan." Achteraf geeft Jeroen toe dat het naïef was om te denken dat het geheim zou kunnen blijven. ,,We hebben de kracht van social media onderschat.”

Dat bleek niet alleen door de berichten van Claudia. Zo schrok de directie van De Zonnewijzer behoorlijk toen het bericht van de inbraak doorkwam, via een ouder die zowel in de buurtpreventie groep als een oudergroep van school zat. Veilig Houten heeft haar best gedaan de school zo snel mogelijk gerust te stellen. Martin de Wit: ,,Het was niet handig om de school niet vooraf te informeren."

Ook bleek uit de oefening dat de buurtpreventie groep goed werkt. Jeroen Balk: ,,Er werd snel gehandeld en 112 gebeld. De verdachten konden snel worden opgepakt."

OPGESTAPT Achteraf ontstond echter commotie op Facebook, waar voor- en tegenstanders van dergelijke oefeningen tegenover elkaar kwamen te staan. Ook stapten mensen op uit de buurtpreventie groepen. Jeroen: ,,Ik gok dat er zo’n 25 tot 35 mensen zijn opgestapt, omdat ze vooraf wisten dat het een oefening was. Daardoor hebben ze de evaluatie niet kunnen lezen en is er dus geen begrip voor de oefening.”

Ook Claudia stapte uit de appgroep. Zij en Jeroen hebben hun ruzie nog niet bijgelegd, maar Claudia heeft Jeroen uitgenodigd de oefening samen, met een kop koffie, te evalueren en Jeroen zei desgevraagd tegen (een andere journalist van) Houtens Nieuws dat hij daar wel de meerwaarde van inziet.

NUT Uit het onderzoek 'Politie en actief Burgerschap, een veilig verbond?', uitgebracht in januari 2019, gefinancierd door het ministerie van Justitie en Veiligheid, blijkt dat buurtpreventie groepen ook nadelen hebben, zoals burgers die actief taken van de politie gaan overnemen. De politie moet volgens de onderzoekers in de praktijk meer betrokken zijn 'om actief burgerschap op het terrein van veiligheid in goede banen te leiden'. Dit levert veel werk op. Martin de Wit spreekt echter positief over de buurtpreventie groepen. ,,Wij zien vooral de meerwaarde van de groepen. Het verbetert het contact tussen burger en politie."