Historisch gemeentehuis in LEGO

HOUTEN Het eerste gemeentehuis van Houten is nagebouwd in LEGO. Daardoor zijn nieuwe details zichtbaar geworden van een markant gebouw dat 82 jaar op de Brink in Houten stond.

Houtenaar Wim Erwich is de bouwer van het LEGO-huis. Hij is gepensioneerd ambtenaar van de gemeente Utrecht en tegenwoordig rouwbegeleider. Tussen november en mei bouwde hij het oude gemeentehuis na. ,,Ik zag de foto’s van het gebouw op Facebook voorbij komen en raakte er in geïnteresseerd. Ik wilde weten waar het stond en er meer van weten. Vooral omdat het alweer is verdwenen en op een centrale plek in het dorp heeft gestaan. Het is een vrij groot gebouw tussen de boerderijen die toen rond de Houtense Brink stonden.”

Het Houtens gemeentehuis werd in 1875 gebouwd in opdracht van burgemeester Van Raven. Het stond bij de kerk op het huidige Plein, schuin tegenover de Roskam. In de huidige bestrating is de locatie deels zichtbaar gemaakt door metalen herkenningspunten die de oude hoeken voorstellen. In 1917 bleek het gemeentehuis te klein. Voor het opzetten van een distributiesysteem tijdens de Eerste Wereldoorlog was extra personeel nodig. Het dak van het gemeentehuis werd opgetakeld en er werd een verdieping tussen gebouwd.

Zoals het huis er vanaf dat moment uitzag heeft Erwich het nagebouwd in LEGO. ,,Het gaat om de periode 1917-1921. Later kon niet, omdat er in 1921 een Frans balkon werd geplaatst en dat kon ik niet vinden op de tweedehands LEGO-markt”, zegt hij.
Het echte gebouw was niet precies gebouwd volgens de bouwtekening
VOORBEREIDING Aan het bouwen gingen diverse voorbereidingen vooraf. In het gemeentearchief in Wijk bij Duurstede vond hij de bouwtekeningen. ,,Eerst heb ik een conceptgebouw gemaakt om detailleringen en verhoudingen goed te krijgen. Daarna heb ik het in een tekenprogramma nagetekend met de juiste kleuren en LEGO als bouwmateriaal. Vervolgens kwam er een materiaallijst uit en wist ik wat ik nodig had. De tekeningen zijn een zogenaamde blauwdruk en niet altijd makkelijk te lezen. Het valt me op dat het elf meter hoge gebouw niet helemaal precies is gebouwd volgens de bouwtekening, zoals bijvoorbeeld de ramen aan de oostzijde niet op gelijke afstand van elkaar zijn geplaatst.”

Ook verzamelde Erwich alle foto’s die hij kon vinden. De meeste foto’s zijn van de voorzijde van het gebouw, maar door de foto’s te combineren ontdekte hij de details van de achterzijde en zijkant.

ONDERDELEN Op de tweedehands markt ging hij op zoek naar onderdelen. Bij tien verschillende leveranciers heeft hij bouwmaterialen besteld. In totaal betaalde hij 800 euro aan materiaal- en verzendkosten. ,,Volgens het bestek moest de voorgevel in appelbloesem opgetrokken worden en de zijgevels in boerengrauw. Appelbloesem is een zacht rode kleur die helaas niet in LEGO bestaat. Daarom heb ik de steen genomen van mijn eigen huis en dan is in LEGO Reddish brown (sepia) de dichtstbijzijnde kleur. LEGO heeft niet zoveel kleuren en rood vond ik niet passen.”

Niet alles kon hij vinden en sommige onderdelen zijn heel duur. Hij laat een rond buisje zien van 1 cm groot en 5 mm in doorsnede. ,,Dit is een plug voor een muuranker van het gebouw. Als ik deze in de juiste kleur wil hebben, kost dit 30 euro. Dat had ik er niet voor over.”

Achter het gemeentehuis was een aanbouw. Hier had de gemeentelijke kassier werkruimte en waren twee politiecellen. ,,Het moeilijkste vond ik om de trap te maken die vanuit het achterhuis naar de tweede verdieping ging. De trap leidde naar de slaapkamer van de kassier, die geen toegang had tot andere kamers op deze verdieping. Erwich heeft ook het informatiebord nagemaakt dat aan de zijkant van het gemeentehuis hing. ,,Die kast is op foto’s te zien. De inwoners konden hier lezen wie ging trouwen en welke kinderen er waren geboren. In het LEGO-huis staan op dit bord Houtense namen geschreven.” In het gebouw was ook een ruimte voor de gemeentelijke veldwachter. Die verzorgde eventuele gevangenen die in de politiecellen waren opgesloten.

Erwich heeft diverse bouwtekeningen bestudeerd en de veranderingen aan het gebouw goed in beeld gekregen. Zo werd in 1942 een deur aan de achterzijde verplaatst en kwam er een wachtruimte. Dit werd de ingang van het distributiekantoor dat tijdens de oorlogsjaren en erna heeft gefunctioneerd. De gemeente Houten was toen verhuisd naar huize De Grund. Het oude gemeentehuis raakte tijdens het bombardement in november 1944 beschadigd, maar werd in 1957 afgebroken toen de Brink werd vernieuwd.

Erwich maakt sinds vier jaar modellen van LEGO. ,,Eerder heb ik mijn eigen huis nagemaakt, maar die heb ik weer afgebroken. Het Jeroen Bosch huis in mijn geboorteplaats ’s Hertogenbosch heb ik nagemaakt en de oliebollenkraam op Het Rond. Mijn volgend project wordt weer iets uit Houten”. Wat hij met het LEGO-huis gaat doen weet hij nog niet. ,,Misschien heeft de gemeente Houten belangstelling en kan het in het gemeentehuis staan, zodat iedereen die op bezoek komt het kan zien.”

Door Frank Magdelyns