Aan tafel bij Zaklina Melis

De familie Melis is net terug van een weekje Polen. Kerstavond hebben ze doorgebracht bij de ouders van Zaklina in Poznan, de stad waar ze zelf tot haar negentiende woonde.

door Mireille de Putter

KARPER Zaklina vertelt: 'Heel Polen eet tijdens Wigilia dezelfde twaalf gerechten en voert dezelfde rituelen uit. De maaltijd begint met het breken en delen van het brood en het uitspreken van persoonlijke wensen aan elkaar. Ook staat er een extra bord op tafel voor de onverwachte gast.' Traditiegetrouw wordt op Kerstavond karper gegeten. Verder is er paddenstoelensoep, erwtenpuree, pierogi, pruimencompote en maanzaadcake. Jaap lacht, hij herinnert zich nog goed dat er tijdens zijn eerste Wigilia karpers in de badkuip zwommen. Tijdens de negen uur durende autorit zit de kofferbak heen vol Goudse kaas en stroopwafels en terug vol culinaire souvenirs, zoals zelfgemaakte worst, paté en pruimenjam van Zaklina's moeder, gedroogde paddenstoelen en marjolein, liters honing en rodebietenconcentraat voor de barszcz soep.

ZOMER Voor Jaap verliet Zaklina haar vaderland. Ze ontmoetten elkaar tijdens een vakantie in Spanje. 'Ik was 16 jaar en ging met mijn ouders en zus na de val van het communisme voor het eerst in het buitenland op vakantie.' Aan de Costa Brava was ook Jaap met studievrienden vakantie aan het vieren. 'Ik dacht hem na die zomer nooit meer terug te zien, maar we bleven elkaar schrijven en een half jaar later reisde Jaap met de Eurolines bus naar Poznan.' Drie jaar later kwam Zaklina definitief naar Nederland om in Utrecht te gaan studeren. Ze gingen samenwonen in een studentenhuis. Een jaar of veertien geleden kwamen ze in Bunnik wonen.

ROGGE Vanavond staan er na het vele eten met kerst lichte gerechten op het menu. Vooraf is er zurek, een zure roggesoep met worst en ei. De roggezuurdesem nam Zaklina ook mee uit Polen, net als de pierogi, de grote ravioli met eekhoorntjesbrood en zuurkool, voor het hoofdgerecht. Voor de soep trok Zaklina bouillon van knolselderij, peterseliewortel, gerookt ontbijtspek, ui, laurier en veel gedroogde marjolein. De kinderen vertellen dat ze het in Polen wel eens eten uit een uitgehold brood als kom. Bij de pierogi wordt bieten-, knolselderij- en wortelsalade geserveerd.

ZELFVOORZIENEND Zaklina houdt van koken. Behalve Jamie Oliver, Nigella Lawson en Ottolenghi zijn haar oma, vader en moeder inspiratiebronnen. 'Mijn oma maakte alles zelf: brood, boter, room, worst, jam. Mijn moeder maakte de gerechten van haar moeder na en noteerde de recepten in schriftjes. Mijn moeder kookt als een kok; ze proeft alles en maakt alles vers.' Zaklina's vader was naast zijn werk ook fitnessinstructeur. Hij hield zich bezig met een gezonde levenshouding en waar je je proteïnen vandaan haalt. Net na de val van het communisme - voordat de westerse supermarkten kwamen - opende hij een winkeltje met natuurproducten. 'In mijn kindertijd was eten op de bon en waren lege winkels heel gewoon waardoor de mensen zelfvoorzienender waren en ze de bossen in gingen om van alles te plukken. Ook was er ruilhandel. Na de wending kon je ineens alles krijgen.'

ASPERGES Toen Zaklina eind jaren 90 naar Nederland kwam, moest ze wennen aan het eten hier. 'Ik miste Poolse gerechten en zuurdesembrood. Gelukkig kan ik dat inmiddels prima vinden.' Indonesische gerechten en gerechten met Franse invloeden vindt ze erg lekker. Ook kookt ze graag met verse seizoensproducten zoals asperges, mosselen, rabarber. 'In het begin stond ik gek te kijken als iemand vroeg: "Wie wil er lekker erwtensoep?" En dat dan een blik werd opengetrokken. Dan is de lol er voor mij toch een beetje af.'

LICHAAM EN GEEST Tijd voor het toetje. De chocolademousse is gemaakt van gepureerde avocado, banaan, rauwe cacao, kokossuiker en granaatappelpitjes. 'In dit toetje zie je mijn achtergrond als natuurvoedingsdeskundige terug.' Recent rondde Zaklina deze opleiding af aan de Kraaybeekerhof in Driebergen. Ze is opgeleid om mensen te begeleiden om via natuurvoeding aan hun gezondheid en vitaliteit te werken. Op dit moment richt ze zich op de distributie van natuurlijke cosmetica. Ze werkt vanuit een holistische visie: een manier van leven waarbij je verbonden bent met alles om je heen, waardoor je automatisch met respect en liefde omgaat met natuur, mens en dier. 'Het is goed in een maaltijd zowel wortel-, blad/stengel- als bloemgewassen te eten, rauw en gekookt, voor energie, hoofd en organen. Ook gebruik ik kruiden die de spijsvertering bevorderen en vlees zonder antibiotica en stresshormonen. Voeding kan gif zijn, maar ook een medicijn.'