Oorlogsgraf luitenant korporaal Spooner op de RK begraafplaats in Schalkwijk
Oorlogsgraf luitenant korporaal Spooner op de RK begraafplaats in Schalkwijk Annette Stolk

Zij stierven voor onze vrijheid

5 mei 2020 om 08:28 Evenementen

HOUTEN Het 4 en 5 mei comité Houten heeft met het toevoegen van foto’s aan de oorlogsgraven in Schalkwijk, Tull en ’t Waal en het oorlogsmonument in ’t Goy, de in de Tweede Wereldoorlog omgekomen soldaten een gezicht gegeven. Een waardevolle toevoeging aan de bestaande monumenten opdat wij nooit zullen vergeten dat zij stierven voor onze vrijheid. Ook werden er maandag 4 mei prachtige bloemstukken in de kleuren rood wit blauw op de graven en bij het monument gelegd.

’s Avonds vond op het Plein in het Oude Dorp een aangepaste Dodenherdenking plaats. Dit gebeurde voor de eerste keer bij het vernieuwde Herdenkingsmonument. Als gevolg van het coronavirus kon er bij deze herdenking geen publiek aanwezig zijn. Lida van der Marel, voorzitter van het 4 en 5 mei comité Houten en burgemeester Gilbert Isabella voerden het woord. Bestuurslid Anton Moons van het comité en de burgemeester legden een krans bij het monument.

.’T GOY Het oorlogsmonument in ’t Goy herdenkt de omgekomen bemanning van een Britse bommenwerper. Aan boord van de Short Stirling BK782 LS-X, bijgenaamd Queenie, zaten zeven mannen. Pilot officer Thomas Edward Emberson (20), flying officer navigator William Crighton Lamble (28), sergeant airgunner Herbert Gladstone Mugridge (22), sergeant flight engineer Herbert George Brown (23), sergeant navigator/bomber George Rutherford (28) en sergeant airgunner Peter Frederick Hanberger (22). Het toestel waarin ze zaten was op 4 mei 1943 om 22.46 uur vertrokken van basis Mildenhall in Engeland en is om 01.45 uur in ’t Goy gecrasht. Ze werden neergeschoten door een Duitse nachtjager. De bemanning is op 7 mei 1943 begraven in Oud-Leusden. Het monument is nu voorzien van een foto waarop de gezichten van de bemanningsleden zichtbaar zijn. 

SCHALKWIJK  Op de Nederlands Hervormde begraafplaats in Schalkwijk ligt soldaat Edward David Meredith(22) begraven. Hij behoorde tot de C-compagnie van The Scottish Borderers. Meredith liet het leven tijdens Operatie Market Garden, de Slag om Arnhem, die van 17 tot 25 september 1944 plaatsvond. Op 14 november werd zijn lichaam aangetroffen in de uiterwaarden van de Lek in Schalkwijk, meegevoerd door de stromingen van de rivier. Even verderop, op de Rooms Katholieke begraafplaats, vinden we het oorlogsgraf van luitenant korporaal Herbert Spooner (27). Geboren in maart 1917 in Staffordshire. Ook hij is omgekomen bij de Slag om Arnhem en is op 15 november in de uiterwaarden gevonden. Een dag later werd hij begraven. ‘He gave that we should live in freedom. Let his giving not go unanswered’, staat er op zijn grafsteen geschreven. Beide graven zijn nu voorzien van een foto.

Tull en ’t Waal Op de Nederlands Hervormde begraafplaats van Tull en ’t Waal is het graf van sergeant Alfred Bell (32), piloot bij het Regiment Army Air Corps. Bell was tijdens Operatie Market Garden parachutist bij het Regiment Army Air Corps. Over de familie van Bell is meer bekend. Zijn vader is in april 1915 tijdens de Eerste Wereldoorlog omgekomen. Zijn naam staat als vermist gegraveerd in de Menenpoort in Ieper. De moeder van Bell stierf in 1917. Alfred en zijn zus waren wees. In 1938 trouwde Alfred Bell en in 1939 werd dochter Valery geboren. Helaas komt Bell bij de luchtlandingen rondom Arnhem om het leven. Zijn lichaam werd eveneens in de uiterwaarden gevonden en op 22 september 1944 is hij begraven. In hetzelfde graf ligt soldaat Thomas Laurence Becket(23). Eveneens parachutist bij het Regiment Army Air Corps. Hij is op 26 september begraven. Van hem is, in tegenstelling tot Bell, helaas geen foto beschikbaar om bij het oorlogsgraf te plaatsen. De zoektocht hiernaar wordt voortgezet.

ONBEKENDE DRENKELING Naast het graf van Bell en Becket is het graf van de onbekende drenkeling. In 2011 is het stoffelijk overschot opgegraven door een speciale afdeling van Defensie in de hoop de drenkeling een naam te kunnen geven. In 2016 is hij in een besloten plechtigheid herbegraven. Het is niet gelukt om familie te traceren. Waar voorheen het graf werd aangeduid met slechts een kruisje, heeft de heer Polet jr. van natuursteenbedrijf Polet in IJsselstein, geheel belangeloos, het graf inmiddels voorzien van een marmeren gedenksteen met de tekst: ‘Met hem herdenken wij allen die voor onze vrijheid zijn gestorven en die als onbekenden zijn begraven.’

DODENHERDENKING Tijdens de Nationale Herdenking op 4 mei herdenken wij allen- burgers en militairen- die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties. De jaarlijkse herdenking op het Plein in het Oude Dorp vond dit jaar, door de coronacrisis, in aangepaste vorm en zonder publiek plaats. Daar waar het plan was 75 jaar bevrijding uitgebreid te herdenken en te vieren is dat gezien de omstandigheden niet mogelijk gebleken. “Wat zou het mooi zijn als u bloemen legt bij de herdenkingsmonumenten, hier op het Plein in Houten of bij de rotonde in Schalkwijk”, was de oproep van Lida van der Marel.

Burgemeester Isabella stond in zijn speech ook stil bij de bijzondere omstandigheden waarin de herdenking dit jaar plaatsvindt. “Het gewone leven van miljoenen Nederlanders staat op zijn kop. Er zijn zorgen. Angst. Verdriet (..) Onze vrijheid is ingeperkt en we hebben geen idee hoe lang dit allemaal gaat duren. De vergelijking van de situatie nu, met de oorlog toen, ligt voor de hand. Zo voelt dat dus, als je bewegingsvrijheid wordt beperkt(..) Het leert ons, dat wat wij tot voor kort als normaal beschouwden, eigenlijk best bijzonder is. Ik denk dat wij, als samenleving, er meer waardering voor vrijheid door krijgen(..) Bovendien sprak hij zijn dank en waardering uit voor de wijze waarop alle betrokken vrijwilligers hun stinkende best hebben gedaan om er, ondanks alle beperkingen, een feestelijke Bevrijdingsdag en een mooie herdenking van te maken. “Ik wens u vrede en vrijheid. En blijf gezond,” zo besloot hij zijn speech.

door Annette Stolk – de Vries 

Oorlogsmonument 't Goy
Lida van der Marel, voorzitter 4 en 5 mei Comité Houten bij de oorlogsmonumenten in Tull en 't Waal
Burgemeester Gilbert Isabella tijdens de Dodenherdenking in het Oude Dorp
advertentie
advertentie